عضو هیأت علمی گروه تفسیر قرآن پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
10.22081/rt.2021.69669
چکیده
انسان‌ها از دوران گذشته برای برآوردن نیازهای مادی و معنوی خویش، مسافرت را یکی از برنامه‌های زندگی‌شان قرار می‌دادند. اسلام نیز به تأمین این نیاز اساسی انسان توجه ویژه نموده و برای انجام آن، آداب و احکامی خاص را توصیه کرده است. خداوند برای دست یافتن انسان‌ها به خداشناسی، معادشناسی و عبرت‌آموزی، بارها آنها را به سیر و سفر همراه با تفکر و تدبّر در نشانه‌های خلقت و پیشینیان دعوت نموده است: «قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِکُمْ سُنَنٌ فَسیرُوا فِی الْأَرْضِ فَانْظُروا کَیْفَ کانَ عاقِبَةُ الْمُکَذِّبین؛[1] بی‌گمان پیش از شما نیز سنت‌هایی بوده و سپری شده است؛ پس در زمین بگردید و بنگرید که فرجام کسانی که آیات خدا را دروغ شمردند، چگونه بوده است». خداوند از مؤمنان خواسته است تا عده‌ای از آنان برای کسب معارف دینی سفر کنند و پس از بازگشت، به هدایت قوم بپردازند: «پس چرا از هر طایفه‌ای جمعی برای جنگ و گروهی نزد رسول برای آموختن علم دین مهیا نباشند تا قوم خود را چون به نزدشان بازگشتند، بیم رسانند؛ باشد که [از نافرمانی خدا] حذر کنند».[2] پیامبر اکرم(ص) درباره اهمیت سفر فرموده است: «اگر مردم از رحمت خدا به مسافر آگاهی پیدا می‌کردند، همگی بار سفر می‌بستند؛ همانا خداوند با مسافران بسی مهربان است».[3]
[1]. آل‌عمران: ۱۳۷؛ نیز ر.ک: نمل: ۶۹؛ غافر: ۲۱ و ۸۲؛ عنکبوت: ۲۰. [2]. توبه: 122. [3]. مسعود بن عیسی ابن ابی‌فراس؛ مجموعه ورام؛ ج ۱، ص ۳۳.
)