امام علی(ع) نماد مهربانی

قرآن کریم، خداوند متعال را مظهر مهر و محبت معرفی نموده و با الفاظ «رحمان» و «رحیم» توصیف کرده است. خداوند، به وجود آورنده مهر و محبت است؛ زیرا خطاب به حضرت موسی(ع) فرمود: «وَ أَلْقَیْتُ عَلَیْکَ مَحَبَّةً مِنِّی؛^[1] و من محبتى از خودم بر تو افکندم». ‏امیرمؤمنان علی(ع) به نقل از رسول‌خدا(ص) فرموده است: «إِنَّ اللَّهَ عَزَّوَجَلَّ رَحِیمٌ‏ یُحِبُّ‏ کُلَّ‏ رَحِیمٍ؛^[2] خداوند عزّوجل، مهربان است و هر مهربانی را دوست دارد».
مهربانی، اکسیری است که در فطرت همه موجودات جهان وجود دارد و همه موجودات، به‌ویژه انسان تشنۀ مهر و محبت هستند. مهربانی به دل‌ها حیات می‌بخشد و استعدادهای انسانی را شکوفا می‎‌کند. مهربانی و محبت، ریشۀ تمام اخلاق‌های نیک است که در پرتو آن می‌توان احساسات و عواطف انسانی را در جامعه رشد و به واسطه آن، انسان‌های شایسته را پرورش داد. نتیجه گسترش این صفت اخلاقی در کانون پر مهر خانواده و جامعه، به وجود آمدن جامعه‌ای شاد و بانشاطی است که فرزندان در آن احساس محرومیت نمی‌کنند. افراد چنین جامعه‌ای، خوش‌بین، خوش‌قلب و با اعتماد به نفس، خیرخواه و انسان‌دوست هستند؛ چراکه طعم شیرین محبت را چشیده‌اند و می‌کوشند تا این آب حیات را به دیگران نیز بچشانند و با مردم چنان رفتار ‌کنند که با آنان رفتار شده است؛ چنانکه امام علی(ع) در سفارشی به نوف بِکالی فرمود: «یَا نَوْفُ! اِرْحَمْ‏ تُرْحَم؛^[3] ای نوف! مهربانی کن تا مهربانی ببینی». حال با توجه به اینکه مهر و محبت لازمۀ زندگی انسانی است، این سؤال مطرح می‌شود که به چه کسانی باید محبت کرد و این محبت چگونه باید ارائه شود؟ در این مقاله با واکاوی سیره و روش امیرمؤمنان علی(ع)، تعالیم الهی آن حضرت را درباره مهر و محبت بررسی می‌کنیم.
[1]. طه: 39.
[2]. محمد بن حسن حرعاملی؛ وسائل الشیعة؛ ج ‏12، ص 216.
[3]. محمد بن علی صدوق؛ الأمالی؛ ص 209.