اصل معراج، از امور قطعی اسلام است و روایات آن، نزد شیعه و اهل سنت به حد تواتر است.[1] این آموزه، از عقاید ضروری است؛ به گونه‌ای که انکار آن، موجب خروج از مرز ایمان حقیقی و تشیع راستین می‌شود.[2]
معراج پیامبر، از مکه شروع و به سدرة المنتهی و سپس عرش الهی ختم شد.[3] گفتنی است که پیامبر, دارای معراج‌های متعدد بود؛[4] اما مهم‌ترین آن، در هفدهم ماه رمضان بین سال‌های سوم تا پنجم بعثت واقع گردید.[5] این سفر، با همراهی جبرئیل و معراجی جسمانی روحانی بود.[6] در خصوص معراج پیامبر, بحث‌های متعددی انجام گرفته است. ده‌ها اثر علمی و پژوهشی نیز در این خصوص سامان یافته‌اند؛ ولی درباره ره‌آورد معراج، بحث‌های کمتری صورت گرفته است. از این رو، بر آن شدیم این موضوع را بررسی نمایم.
[1]. ر.ک: شیخ حر عاملی، اثبات الهداة، ج 1، ص 230، ذیل ح 21؛ مجلسی، محمدباقر، بحار الأنوار، ج 18، ص 289؛ طباطبائی، محمدحسین، المیزان، ج 13، ص 29؛ فخررازی، تفسیر مفاتیح الغیب، ذیل آیه اول سوره اسراء.
[2]. شیخ صدوق، امالی، ص 177؛ بحار الأنوار، ج 8، ص 37؛ ر.ک: فیض کاشانی، المحجة البیضاء، ج 1، ص 329؛ مجلسی، محمدباقر، اعتقادات، ص 89؛ لاهیجی، ملاعبدالرزاق، گوهر مراد، ص 398؛ بحار الأنوار، ج 53، ص121.
[3]. ر.ک: آیه اول سوره اسراء، آیات آغازین سوره نجم. پیامبران دیگر نیز معراج داشتند؛ مثلاً معراج ابراهیم تا آسمان دنیا (انعام، 57) و معراج عیسی تا آسمان چهارم (نساء، 158).
[4]. بحار الأنوار، ج 18، ص 371ـ381؛ المیزان، ج 13، ص 29ـ30؛ ر.ک: بحار الأنوار، ج 18، ص 306.
[5]. ر.ک: بحار الأنوار، ج 18، ص 379.
[6]. ر.ک: المیزان، ج 13، ص 31، ج 19، ص 36 (سوره اسراء و نجم)؛ کلینی، الکافی، ج 1، ص 442؛ ر.ک: مازندرانی، ملاصالح، شرح اصول کافی، ج 7، ص 152. برای مطالعه بیشتر ر.ک: علیرضا زکی‌زاده رنانی، پژوهش قرآنی و روایی درباره معراج پیامبر، ص 289ـ306؛ محمدی شاهرودی، عبدالعلی، معراج در آینه استدلال، ص 297ـ305 و ص 319 ـ 374.
)