منطق مؤمنان و کافران در مواجهه با حوادث از منظر قرآن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی

10.22081/rt.2025.73414.1524

چکیده

حوادث و رخدادهای زندگی خوشایند یا ناگوار، بخش جدایی‌ناپذیری از تجربه بشری‌اند و نگرش انسان در برابر آنها، بازتابی از جهان‌بینی و نظام اعتقادی اوست. قرآن کریم با تکیه بر مبانی توحیدی، جایگاه و ماهیت این حوادث را در پرتو رابطه انسان با خداوند تبیین می‌کند و از دو منطق کاملاً متمایز در برابر آنها سخن می‌گوید: منطق مؤمنان و صابران که ریشه در ایمان به مبدأ و معاد دارد؛ منطق کافران و منکران که نمود غفلت، خودباوری افراطی و دلبستگی به مظاهر دنیاست. از دیدگاه قرآن، تفاوت انسان‌ها در نگرش به مصایب و نعمات فقط در نوع حادثه نیست، بلکه در نوع بینش و معرفت آنها در برابر خالق، هدف آفرینش و فلسفه امتحان الهی نهفته است.
نوشتار حاضر با هدف بررسی دقیق این دو رویکرد در آیات قرآن، می‌کوشد نشان دهد چگونه عقل و ایمان، صبر و تسلیم و درک حکمت الهی، مؤمن را در برابر ناملایمات به آرامش و پایداری می‌رساند؛ در‌حالی‌که غفلت از خدا، احساس مالکیت مطلق و دلبستگی به دنیا، کافر را در برابر حوادث به اضطراب، تکبر و یأس گرفتار می‌سازد. بدین‌سان تبیین «منطق مؤمنان و کافران» نه‌تنها به فهم ژرف‌تر فلسفۀ بلا و نعمت در قرآن یاری می‌رساند، بلکه می‌تواند راهنمایی نظری و عملی برای مواجهۀ مؤمنانه با بحران‌ها و تحولات عالم انسان باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات