مواسات و دغدغه مندی نسبت به درد و رنج دیگران با تأکید بر سیره امام حسن مجتبی علیه‌السلام

جامعه در نگرش اخلاق اسلامی، یک خانواده است که همۀ اعضای آن مراقب احولات هم هستند و خود را در برابر مشکلات و نگرانی‌های اعضای آن مسئول می‌دانند. در اخلاق اسلامی، اعضای خانواده با «مواسات» غمخوار، همدرد و دغدغه‌مند یکدیگرند که به این رفتار بسیار سفارش و توصیه شده است.
مواسات از ریشه «أسو» به معنای بخشیدن از مال خود و شریک‌کردن دیگران در داشته‌های خود است. مواسات از نظر مالی، زمانی است که شخص از کفاف (مورد نیاز) خود به کسى ببخشد؛ بنابراین اگر کسی افزون بر نیاز و کفاف خود داشته باشد و از آن به کسی بدهد، با اینکه نیکی و بخشش کرده است، مواسات نیست.^[1] مواسات در جامعه اسلامی همان است که رسول خدا(ص) فرمود: «انَّما الْمؤمنون فی تَراحُمهم و تَعاطُفِهم بِمنزلةِ الْجَسد الْواحِدِ اذا اشَتَکی مِنْهُ عُضوٌ واحدٌ تداعی لهُ سائِرُ الْجسد بِالْحُمّی والسَّهَرِ: مؤمنان از نظر مهرورزی و عطوفت در برابر یکدیگر مانند یک جسد و جسم هستند که هرگاه عضوی از آن دچار درد شود و از آزاری بنالد، دیگر اعضا [از راه تب و بیداری و ناراحتی] همدردی خود را با آن عضو ابراز می‌کنند و به کمکش می‌شتابند».^[2]
بنابراین انسان «مواسی» کسى است که با دیگران همدردى و همراهی دارد و در رنج و غم دیگران واقعاً و با تمام وجود شریک است و با مال و جان از آنها دفاع می‌کند و میان خود و دیگران فرقى نمی‌گذارد. رهبر معظم انقلاب، مواسات را همراهی و کمک به مؤمنان در همه‌ امور می‌دانند^[3] و در بیانی مقصود خود را این‌گونه تبیین کرده‌اند: «مواسات یعنی هیچ خانواده‌ای از خانواده‌های مسلمان و هم‌میهن و محروم را با دردها و محرومیت‌ها و مشکلات خود تنهانگذاشتن، به سراغ آنها رفتن و دست کمک‌رسانی به سوی آنها درازکردن. امروز این یک وظیفه جهانی برای همۀ انسان‌هایی است که دارای وجدان و اخلاق و عاطفه انسانی هستند؛ اما برای مسلمانان، علاوه بر اینکه یک وظیفه اخلاقی و عاطفی است، یک وظیفۀ دینی است».^[4]
[1]. محمد بن یعقوب فیروزآبادی، القاموس المحیط، ج ۴، ص ۲۹۹.
[2]. محمد بن احمد قرطبی، تفسیر قرطبی، ج ۸، ص ۲۲۷.
[3]. امام خامنه‌ای، سخنرانی، 31/ 6/ 1386.
[4]. امام خامنه‌ای، سخنرانی، 15/ 9/ 1381.