عبودیت و عبادت در سیره رفتاری اصحاب امام حسین علیه‌السلام

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

نویسنده و استاد سطح عالی حوزه علمیه قم

10.22081/rt.2025.71758.1484

چکیده

دو واژۀ «عبودیت» و «عبادت» در فرهنگ دینی ما از کاربرد زیاد و اهمیت بسزایی برخوردارند. برای فهم دقیق‌تر آنها، لازم است به ریشه اصلی‌شان یعنی «عبد» توجه بیشتری شود. «نهایت تذلل و فروتنی در برابر مولا، همراه با اطاعت» معنای دقیقی است که برای «عبد» ارائه شده است.[1] به عبارت دیگر «فروتنی کامل در برابر مولا» را می‌توان معنای اصلی دانست؛ «اطاعت» نیز علامت فروتنی و کاشف از آن است؛ درنتیجه عبودیت که معنای صفتی (حالت درونی) دارد را به «تذلل کامل در برابر مولا» معنا می‌کنیم؛ عبادت را نیز که معنایی فعلی و عملی دارد، «کاشف از عبودیت و نشانه آن» می‌دانیم.
گرچه لازم است «عبودیت» گاهی در قالب عبادت محقق شود، منحصر به آن نیست و زیرمجموعه‌های دیگری هم دارد؛ برای مثال در ماه مبارک رمضان، عبودیت و عبد واقعی‌بودن یک مسلمان سالم، در قالب روزه‌گرفتن محقق می‌شود؛ اما عبودیت مسلمان مریض، در روزه‌نگرفتن است؛ چراکه هر دو در حال اطاعت از مولا هستند.
در ماه عزای حسینی شایسته است ضمن شناخت معنای دقیق عبودیت و عبادت و پیوند ناگسستنی این دو، با نگاهی به معارف دینی مربوط به این موضوع و الهام‌گرفتن از سیره رفتاری سیدالشهدا(ع) و یاران بی‌مانندش، گام‌های جدی‌تری برای رسیدن به مقام منیع و بی‌بدیل «عبد‌بودن» برداریم.
 
[1]. حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج ‏8، ص 12.

کلیدواژه‌ها

موضوعات