ازخودگذشتگی و ایثار از جمله فضایل مهم اخلاقی است که در آیات و روایات متعددی بر آن تأکید شده است؛ از جمله خداوند میفرماید: «وَالَّذِینَ تَبَوَّءُوا الدَّارَ وَالْإِیمَانَ مِنْ قَبْلِهِمْ یُحِبُّونَ مَنْ هَاجَرَ إِلَیْهِمْ وَلَا یَجِدُونَ فِی صُدُورِهِمْ حَاجَةً مِمَّا أُوتُوا وَیُؤْثِرُونَ عَلَىٰ أَنْفُسِهِمْ وَلَوْ کَانَ بِهِمْ خَصَاصَةٌ ۚ وَمَنْ یُوقَ شُحَّ نَفْسِهِ فَأُولَٰئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ؛[1] و [برای] کسانی [از انصار است] که پیش از مهاجران در سرای هجرت و ایمان [یعنی مدینه] جای گرفتند، [و] کسانی را که به سوی آنان هجرت کردهاند دوست دارند، و در سینههای خود نیاز و چشم داشتی به آنچه به مهاجران داده شده است نمییابند، و آنان را بر خود ترجیح میدهند، گرچه خودشان را نیاز شدیدی [به مال و متاع] باشد. و کسانی را که از بخل و حرصشان بازداشتهاند، اینان همان رستگارانند». امیرمؤمنان(ع) نیز درباره ایثار میفرماید: «غَایَةُ الْمَکَارِمِ الْإِیثَارُ؛[2] هدف اصلی همۀ مکارم اخلاقی، ازخودگذشتگی است». همچنین فرمودند: «الْإِیثَارُ أَعْلَى الْمَکَارِمِ؛[3] ازخودگذشتگی، برترین مکارم اخلاقی است». این نوشتار برای آشنایی بیشتر با موضوع مهم «ایثار»، به دو پرسش اساسی پاسخ میدهد: معنا و اقسام ایثار چیست؟ بهترین راه متخلقشدن به این کرامت مهم اخلاقی کدام است؟
[1]. حشر: 9. [2]. عبدالواحد بن محمد تمیمی آمدی، غرر الحکم، ص469. [3]. همان، ص 54.