پژوهشگر گروه علمی امت و تمدن، پژوهشکده باقرالعلوم(ع)
10.22081/rt.2023.75390
چکیده
اعتقاد به ظهور منجی، کم‌وبیش در ادیان الهی ریشه دارد.[1] باور به اصل مهدویت و حکومت فراگیر و عادلانه امام مهدی(عج)، از مسائلی است که همه مذاهب اسلامی بر آن اتفاق‌نظر دارند و مختص به پیروان مکتب اهل‌بیت(ع)، نیست؛ بلکه دیدگاه اهل سنت نیز با شیعه در این مسئله یکی است، یعنی هنگامی‌که دنیا پر از ظلم و جور شده باشد، حضرت ظهور می‌کند و جهان را پر از عدل و داد می‌کند. اهل سنت منجی را هم نام و هم کنیه پیغمبر(ص)، و ملقب به مهدی(عج)، معرفی کرده‌اند.[2]
چون اعتقاد به امام مهدی(عج)، و ظهور آن حضرت در دیدگاه اهل سنت اصالت دارد و یکی از مهم‌ترین مسائل اسلامی به‌شمار می‌رود، محدثان و علمای اهل سنت تنها به وجود روایات مهدویت در کتاب‌های مختلف بسنده نکرده‌اند؛ بلکه کتاب‌های متعددی درباره حضرت مهدی(عج)، تألیف کرده‌اند. فراوانی اخبار مهدویت در کتب حدیثی اهل سنت باعث شده بود حتی وهابی‌ها و غیر مقلدین هم کتاب‌های متعددی درباره امام مهدی(عج)، تألیف کنند؛ اما امروزه در مجامع اهل سنت کمتر به موضوع مهدویت، پرداخته می‌شود؛ از این‌رو برخی از اهل سنت در شبکه‌ها و فضای مجازی این‌گونه ترویج می‌کنند که باور به اصل مهدویت از معتقدات شیعه شمرده می‌شود. این نوشتار در پی آن است که آیا اهل سنت درباره مهدویت کتاب‌های مستقلی نوشته‌اند؟ به بیان دیگر، آیا مذاهب اربعه اهل سنت به‌صورت جداگانه کتابی درباره مهدویت نوشته‌اند؟ آیا وهابیت و غیر مقلدین نیز درباره مهدویت کتابی نوشته‌اند؟
در پاسخ به این پرسش‌ها، مقالات یا کتاب‌هایی با عنوان کتاب‌شناسی مهدویت نوشته شده است؛ اما امتیاز این مقاله در آن است که تواتر اخبار مهدویت از نگاه علمای اهل سنت بررسی و کتاب‌های نوشته‌شده درباره مهدویت بر اساس مذهب نویسندگان آن‌ها، تفکیک شده است؛ همچنین به کتاب‌های وهابیت و غیر مقلدین دراین‌باره نیز معرفی شده است.
[1]. محمدبن ابی بکر ابن قیم جوزی، المنار المنیف، ص 154: «فَالْمِلَلُ الثَّلاثُ (یهود، مسیحیت و اسلام) تَنْتَظِرُ إِمَامًا قَائِمًا یقُومُ فِی آخِرِ الزَّمَانِ».
[2]. ابوداود سجستانی، سنن أبی‌داود، ج 4، ص 106 و 107 و حاکم نیشابوری، المستدرک علی الصحیحین، ج 4، ص 600.
)