در یکی از فرازهای پایانی دعای «ابوحمزه ثُمالی»، از سیزده آسیب اخلاقی به خداوند پناه می‌بریم: «اللَّهُمَّ إِنِّی أَعُوذُ بِکَ مِنَ الْکَسَلِ وَ الْفَشَلِ وَ الْهَمِّ وَ الْجُبْنِ وَ الْبُخْلِ وَ الْغَفْلَةِ وَ الْقَسْوَةِ وَ الذِّلَّةِ وَ الْمَسْکَنَةِ وَ الْفَقْرِ وَ الْفَاقَةِ وَ کُلِّ بَلِیَّةٍ وَ الْفَوَاحِشِ ما ظَهَرَ مِنْها وَ ما بَطَنَ؛ خدایا، پناه مىبرم به تو از تنبلى و سستى و ...».[1] «کسل» به معنای تنبلی و سنگینی و «فشل» به معنای ضعف ناشی از ترس است که می‌توان آنها را مرادف با هم دانست.[2] مطالب این نوشتار اختصاص به همین موضوع دارد و در سه محور سامان یافته است: پیامدها، انواع، راه‌های رهایی.
[1]. محمد بن حسن طوسی، مصباح المتهجد، ج 2، ص 597.
[2]. محمد بن مکرم ابن‌منظور، لسان العرب، ج 11، ص 520.
)