مراقبه معنوی و محاسبه نفس با تأکید بر سیره علمای ربانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استاد سطح عالی حوزه علمیه قم و مبلّغ نخبه دفتر تبلیغات اسلامی

10.22081/rt.2024.67918.1378

چکیده

مراقبت معنوی برای رشد شخصیت افراد و رسیدن به کمال انسانی، امری ضروری و لازم است. اساساً مراقبه و محاسبه نفس چه در امر دین یا در کار دنیا امر مفید و دارای سودی عظیم است. علامه طباطبایی(ره) ذیل آیۀ «یَأَیهُّا الَّذِینَ ءَامَنُواْ اتَّقُواْ اللَّهَ وَ لْتَنظُرْ نَفْسٌ مَّا قَدَّمَتْ لِغَدٍ وَ اتَّقُواْ اللَّهَ ...»[1] می‌نویسد: «در این آیه" اتَّقُوا اللَّهَ" اول ناظر به مراقبه و" اتَّقُوا اللَّهَ" دوم ناظر به محاسبه است؛ یعنی خدای متعال اول مؤمنین را وادار مى‏کند که به یاد خداى سبحان باشند و او را فراموش نکنند، مراقب اعمال خود باشند که چه مى‏کنند، صالح آنها کدام و طالحش کدام است؛ چون سعادت زندگى آخرت‌شان به اعمال‌شان بستگى دارد و مراقب باشند که جز اعمال صالح انجام ندهند و صالح را هم خالص براى رضاى خدا به جاى آورند و این مراقبت را استمرار دهند. همچنین همواره از نفس خود حساب بکشند و هر عمل نیکى که در کرده‏هاى خود یافتند، خدا را شکر گذارند و هر عمل زشتى دیدند، خود را توبیخ نموده، نفس را مورد مؤاخذه قرار دهند و از خداى تعالى طلب مغفرت کنند».[2]
 
[1]. حشر: 18.
[2]. محمدحسین طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، ج ‏19، ص 217.

کلیدواژه‌ها

موضوعات