نقش واقع‌بینی و شناخت صحیح دنیا به طورکلی واکنش‌های انسان در برابر دنیا و مقتضیات آن متفاوت است. هرکس بسته به نوع جهان‌بینی و نوع شناخت از پدیده‌ها و واقعیت‌های جهان هستی، واکنشی متفاوت از خود نشان می‌دهد. پیامبر اعظم, در یکی از دعاهای خود این‌گونه خطاب می‌نمایند: «اللهم ارنی الاشیاء کما هی؛ خدایا اشیاء و مخلوقات خود را آن‌چنان که هست، به من نشان بده». یعنی نگاه واقع‌بینی و حقیقت‌بینی زیرساخت برخورداری از قضاوت صحیح و جهان‌بینی صحیح است که در نهایت واکنشی معقول، انسانی و الهی را به همراه دارد و انسان را از رویکرد ناامیدی و ظلمانی‌دیدن جهان نجات می‌دهد و روحیه امیدوارانه‌زیستن را در او تقویت می‌کند؛ بنابراین یکی از راه‌های دستیابی به امید در زندگی، شناخت صحیح از واقعیات دنیا است. اگر تصورات و انتظارات ما از دنیا مطابق واقع باشد، ناامیدی به خود راه نخواهیم داد؛ زیرا یکی از ویژگی‌های دنیا و مقتضیات آن، تحول، پستی و بلندی و فراز و نشیب‌های آن است. پیشوایان دین با بیان این حقیقت، در پی اصلاح نگرش مردم از دنیا بودند تا در پیشامدهای ناگوار زندگی، خود را نبازند و همواره آمادۀ مقابله با مشکلات احتمالی باشند. حضرت علی} می‌فرمایند: «دنیا دو روز است: روزی به نفع تو و روزی به زیان توست. اگر دنیا روی خوش به شما نشان داد، سرمست و مغرور نشوید و اگر به سختی دنیا دچار شدید، صبر و تحمل پیشه کنید».[1]
)