نظام اسلامی، مانند هر نظام دیگر، دارای اهدافی است که همواره مورد نظر تأسیسکنندگان آن، اعم از رهبران و مردم، میباشد. از آنجا که اهداف یک نظام دینی، رنگ و بوی الهی دارد، پیوسته با عزت و اقتدار نیز عجین شده است. عزت، از حالتهای پسندیده نفسانی است که آیات و روایات بسیاری در مدح آن وارد شده و مؤمنان را به داشتن این حالت توصیه کرده است. در مقابل، ذلت نیز از حالات ناپسند نفسانی است. این دو حالت و صفات منشعب از آنها، اختصاصی به فرد مشخصی ندارد؛ بلکه جمعیتهای بههمپیوسته مانند: گروهها، ملتها، جوامع و امتها نیز میتوانند دارای آن دو حالت بوده، به تبع حالت آنها، از صفاتی چند برخوردار باشند؛ مانند برخی صفات که به ملتها و یا اهالی یک شهر نسبت داده میشود؛ مثلاً: قناعت، استقامت، بزرگواری، بینیازی و تواضع، در پرتو عزت ایجاد میشود و در مقابل، صفاتی مانند: ترس، طمع و خساست، در نتیجه ذلت به وجود میآید. پس، از آنجا که از این دو حالت، صفات پسندیده و ناپسندی به وجود میآید، میتواند فرد یا جامعه و نظامی را به سعادت و یا شقاوت بکشاند. نوشتار حاضر، به بیان عواملی میپردازد که سبب عزت یا ذلت افراد و جامعه میشود.