معاونت فرهنگی و تبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم
فصلنامه ره توشه
2821-2797
1434
شماره 116 رمضان
2013
03
21
عوامل اثربخش در تبلیغ دینی
13
24
68294
10.22081/rt.2013.68294
FA
جعفر
فکری
دانشآموخته حوزه علمیه و پژوهشگر علوم قرآنی.
Journal Article
2020
03
04
تبلیغ دینی، کاری بسیار مهم و استمرار حرکت پیامبران است. این وظیفه خطیر پس از پیامبر اسلام، به عهده امامان معصوم] که وارثان علوم پیامبرند، قرار گرفت تا معارف دین را بدون هیچ گونه آرایه و پیرایهای به مردم ارائه کنند و زلال وحی و محتوای دین را از عوامل و عناصر تحریف حفظ نمایند. امامان نیز در ایفای نقش والای رهبری خود، عناصر مخلص را جذب کرده و تربیت مینمودند تا به عنوان مبلغان دینی ایفای نقش کنند و مسئولیت ارشاد و هدایت جامعه و انتشار علوم و معارف اسلامی را بر عهده گیرند و مصداق این آیه شریفه قرار گیرند: «<strong>الَّذینَ یُبَلِّغُونَ رِسالاتِ اللَّهِ وَ یَخْشَوْنَهُ وَ لا یَخْشَوْنَ أَحَداً إِلاَّ اللَّهَ وَ کَفى بِاللَّهِ حَسیباً.</strong>»[1]
<br clear="all" />
[1]. احزاب، آیه 39.
معاونت فرهنگی و تبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم
فصلنامه ره توشه
2821-2797
1434
شماره 116 رمضان
2013
03
21
روش تبلیغ چهره به چهره در سیره پیامبر اعظم,
25
38
68295
10.22081/rt.2013.68295
FA
کریم
خانمحمدی
عضو هیأت علمی دانشگاه باقرالعلوم ع
Journal Article
2020
03
04
ارتباطات میانفردی که عمدتاً به صورت «چهره به چهره»<strong><strong>[1]</strong></strong> از طریق «کلامی»<strong><strong>[2]</strong></strong> و «غیر کلامی»<strong><strong>[3]</strong></strong> انجام میشود، در برابر ارتباط جمعی<strong><strong>[4]</strong></strong> قرار میگیرد که در آن، پیام از طریق رسانه به مخاطبان بسیاری ارسال میشود که معمولاً برای پیامرسان، شناخته شده نیستند.<sup><sup>[5]</sup></sup>
برخی معتقدند با پیدایش رسانههای جمعی امروز ارتباط میانفردی یا تبلیغ چهره به چهره از اهمیت افتاده و پخش برنامههای مذهبی از رسانه از اعزام مبلغ کفایت میکند. مک لوهان در دهه 1960م در یک دیدگاه جبرگرایانه نسبت به تأثیر فناوری معتقد بودکه تلویزیون جای مدارس سنتی را خواهد گرفت و کودکی که در منزل تلویزیون تماشا نماید، بیشتر از کودکی که به مدرسه میرود، خواهد آموخت. اما تجربه تاریخی طی دهههای گذشته نشان داده است که هیچ کودکی از طریق رسانههای عمومی، بدون کمک مستقیم دیگران، باسواد نشده است.<sup><sup>[6]</sup></sup>
<br clear="all" />
[1] .face – to – face.
[2]. verbal.
[3]. Non verbal.
[4] .public/ mass communication.
[5]. مبانی ارتباطات انسانی، ص 16 ـ 12.
[6]. نظریههای ارتباطات، ص 395.
معاونت فرهنگی و تبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم
فصلنامه ره توشه
2821-2797
1434
شماره 116 رمضان
2013
03
21
موضوعات سخنرانی در ماه رمضان
39
50
68296
10.22081/rt.2013.68296
FA
ناصر
رفیعی
عضو هیأت علمی جامعۀ المصطفی العالمیة.
Journal Article
2020
03
04
قرآن کریم در یک اصل کلی میفرماید: «ا<strong>ُوْلَئِکَ الَّذِینَ هَدَى اللّهُ فَبِهُدَاهُمُ اقْتَدِهْ؛</strong>[1] پیامبران کسانی هستند که خدا هدایتشان کرده است. پس، از هدایت آنان پیروی کن.»
دهها آیه در قرآن داستانها و ویژگیهای انبیا را ذکر نموده و به پیامبر اکرم, فرمان میدهد تا آنان را الگو قرار دهد. ویژگیهای انبیا در قرآن، برخی مشترک و بعضی نیز از صفات برجسته اخلاقی یک پیامبر است که به اقتضای زندگی آنان، بر آن تأکید شده است. هر کدام از این صفات، به همراه ذکر مختصری از تاریخ آنان، میتواند محور خوبی برای بحث در ماه رمضان باشد.
<br clear="all" />
[1]. انعام، آیه 90.
معاونت فرهنگی و تبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم
فصلنامه ره توشه
2821-2797
1434
شماره 116 رمضان
2013
03
21
رؤیت هلال
53
57
68297
10.22081/rt.2013.68297
FA
احمد
رحمانی
کارشناس مرکز مطالعات و پژوهشهای فلکی نجومی وابسته به دفتر آیتالله العظمی سیستانی(مدظله العالی).
Journal Article
2020
03
04
<span lang="FA">استهلال و رؤیت هلال ماه، از جمله موضوعاتی است که همزمان با شنیدن نام ماه مبارک رمضان به اذهان میآید و مردم از همدیگر سؤال میکنند که آیا هلال رؤیت خواهد شد؟ ماه مبارک رمضان، چند روزه است؟ معمولاً مردم این سؤالات را از روحانی که به مسجدشان آمده است، میپرسند. اینجا است که وظیفه همه ما و به خصوص مراکز نجومی، بیشتر میشود و باید نسبت به وضعیت هلال آگاهی بیشتری داشته باشیم. ما نیز در اینجا خلاصهای از روش استهلال و نظرات مراجع عظام تقلید و همچنین پیشبینی وضعیت هلال ماههای رمضان و شوال 1433 هـ ـ ق را بر اساس استخراج مرکز مطالعات و پژوهشهای فلکی نجومی وابسته به دفتر حضرت آیتالله العظمی سیستانی(مدظله العالی) خواهیم آورد.</span>
معاونت فرهنگی و تبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم
فصلنامه ره توشه
2821-2797
1434
شماره 116 رمضان
2013
03
21
احکام کاربردی ماه رمضان
57
75
68298
10.22081/rt.2013.68298
FA
حمیدرضا
دوزنده فردوس
پژوهشگر پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ارزیاب مرکز ملی پاسخگویی به سؤالات دینی.
Journal Article
2020
03
04
<span lang="FA">بیان و آموزش احکام فقهی، از وظایف اساسی حوزههای علمیه و مبلّغان دینی است که البته بیان این نوع مسائل، دارای پیچیدگیهای بسیاری میباشد؛ چرا که از یک طرف، موضوعات و فروعات جدید فقهی هر روز مورد سؤال واقع میشود و از سوی دیگر، اختلاف فتاوای مراجع عظام در بعضی از موارد بهراحتی در دسترس مبلّغان نیست. به این جهت، برای سرعت دسترسی مبلّغان، در ماه مبارک رمضان، بعضی از موضوعات مورد نیاز در این ماه در باب روزه و احکام مسافر و زکات فطره مورد بررسی قرار گرفته است. در این مجموعه، سعی شده تا جوابها مطابق با آخرین فتاوای مراجع معظم باشد. جهت رعایت اختصار، از آوردن القاب و عناوین مراجع معظم خودداری شد و به همین جهت، نشانی بسیاری از مسائل، به صورت کلی همچون: توضیح المسائل دوازده مرجع، احکام مسافر تدوین گروه فقه مرکز ملّی پاسخگویی به سؤالات دینی، جزوة روزه، بخش استفتائات کتبی جامعة الزهراء و استفتائات موجود در مرکز ملّی پاسخگویی به سؤالات دینی بیان شده است. البته در این منابع، نشانی مسأله به طور دقیق از رسالهها و استفتائات آنان بیان شده است. گفتنی است که نشانیها در پاروقی با علامت اختصاری میآید، مانند: مراجع م 1570 (توضیح المسائل دوازده مرجع، مسأله 1570)، استفتائات مرکز ملی (استفتائات موجود در مرکز ملی پاسخگویی به سؤالات دینی) و جزوه جامعة الزهراء (جزوه روزه واحد پاسخگویی جامعة الزهراء). از همکاری مرکز ملی پاسخگویی به سؤالات دینی، در به ثمر رسیدن این مقاله نهایت تشکر و سپاسگزاری میشود.</span>
معاونت فرهنگی و تبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم
فصلنامه ره توشه
2821-2797
1434
شماره 116 رمضان
2013
03
21
چگونگی شناخت خدا
77
95
68299
10.22081/rt.2013.68299
FA
محمدعلی
مبینی
عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی؛ پژوهشکدۀ فلسفه و کلام اسلامی.
Journal Article
2020
03
04
<span lang="FA">یکی از نیازهای اساسی ما انسانها، نیاز معرفتی و شناختی است. هر انسانی این موضوع را در خود احساس میکند و مایل است دربارۀ خود و دیگران شناخت پیدا کند. از این رو، هرگاه به مطلب جدیدی برمیخورد و مسأله تازهای برایش کشف میشود، احساس خوبی به او دست میدهد. اصولاً پیشرفتهای علمی فراوانی که در جهان پیدا شده، تا حد بسیاری ناشی از عطش علمی دانشمندان بوده است که خواستهاند به اسرار جهانی که در آن زندگی میکنند، پی ببرند. دین مبین اسلام نیز که مطابق با نیازهای فطری انسان ظهور کرده، بر مسأله شناخت تأکید ویژه کرده است و کسانی را که جویای برآوردهسازی این نیاز فطری خود هستند و به دنبال کسب معرفتاند بسیار ستوده است.</span>
معاونت فرهنگی و تبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم
فصلنامه ره توشه
2821-2797
1434
شماره 116 رمضان
2013
03
21
رهآورد معراج
95
109
68300
10.22081/rt.2013.68300
FA
سیدمحمدرضا
آصف آگاه
پژوهشگر پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
Journal Article
2020
03
04
اصل معراج، از امور قطعی اسلام است و روایات آن، نزد شیعه و اهل سنت به حد تواتر است.[1] این آموزه، از عقاید ضروری است؛ به گونهای که انکار آن، موجب خروج از مرز ایمان حقیقی و تشیع راستین میشود.[2]
معراج پیامبر، از مکه شروع و به <strong>سدرة المنتهی</strong> و سپس عرش الهی ختم شد.[3] گفتنی است که پیامبر, دارای معراجهای متعدد بود؛[4] اما مهمترین آن، در هفدهم ماه رمضان بین سالهای سوم تا پنجم بعثت واقع گردید.[5] این سفر، با همراهی جبرئیل و معراجی جسمانی روحانی بود.[6] در خصوص معراج پیامبر, بحثهای متعددی انجام گرفته است. دهها اثر علمی و پژوهشی نیز در این خصوص سامان یافتهاند؛ ولی درباره رهآورد معراج، بحثهای کمتری صورت گرفته است. از این رو، بر آن شدیم این موضوع را بررسی نمایم.
<br clear="all" />
[1]. ر.ک: شیخ حر عاملی، اثبات الهداة، ج 1، ص 230، ذیل ح 21؛ مجلسی، محمدباقر، بحار الأنوار، ج 18، ص 289؛ طباطبائی، محمدحسین، المیزان، ج 13، ص 29؛ فخررازی، تفسیر مفاتیح الغیب، ذیل آیه اول سوره اسراء.
[2]. شیخ صدوق، امالی، ص 177؛ بحار الأنوار، ج 8، ص 37؛ ر.ک: فیض کاشانی، المحجة البیضاء، ج 1، ص 329؛ مجلسی، محمدباقر، اعتقادات، ص 89؛ لاهیجی، ملاعبدالرزاق، گوهر مراد، ص 398؛ بحار الأنوار، ج 53، ص121.
[3]. ر.ک: آیه اول سوره اسراء، آیات آغازین سوره نجم. پیامبران دیگر نیز معراج داشتند؛ مثلاً معراج ابراهیم تا آسمان دنیا (انعام، 57) و معراج عیسی تا آسمان چهارم (نساء، 158).
[4]. بحار الأنوار، ج 18، ص 371ـ381؛ المیزان، ج 13، ص 29ـ30؛ ر.ک: بحار الأنوار، ج 18، ص 306.
[5]. ر.ک: بحار الأنوار، ج 18، ص 379.
[6]. ر.ک: المیزان، ج 13، ص 31، ج 19، ص 36 (سوره اسراء و نجم)؛ کلینی، الکافی، ج 1، ص 442؛ ر.ک: مازندرانی، ملاصالح، شرح اصول کافی، ج 7، ص 152. برای مطالعه بیشتر ر.ک: علیرضا زکیزاده رنانی، پژوهش قرآنی و روایی درباره معراج پیامبر، ص 289ـ306؛ محمدی شاهرودی، عبدالعلی، معراج در آینه استدلال، ص 297ـ305 و ص 319 ـ 374.
معاونت فرهنگی و تبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم
فصلنامه ره توشه
2821-2797
1434
شماره 116 رمضان
2013
03
21
فضایل امام علی ع از نگاه قرآن
109
137
68301
10.22081/rt.2013.68301
FA
سیدعلی اکبر
حسینی
عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، مرکز فرهنگ و معارف قرآن.
Journal Article
2020
03
04
<span lang="FA">فضایل بیشمار امام علی ع ، در بیان رسول خدا, و ستایشهای دوستان و دشمنان حضرت، با حلاوت و شورانگیز است؛ اما وصف امام علی ع در قرآن و تکریم و تعظیم آن مرد آسمانی در کلام الهی، پرشورتر و شگفتانگیزتر است. آیات فراوانى از قرآن در شأن امام على ع نازل شده و آیات بسیاری نیز در بیان پیامبر و ائمه معصومین ع بر حضرت انطباق یافته است. </span>
معاونت فرهنگی و تبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم
فصلنامه ره توشه
2821-2797
1434
شماره 116 رمضان
2013
03
21
رابطه مقدرات شب قدر با اختیار انسان
137
152
68302
10.22081/rt.2013.68302
FA
سیدمحمد
اکبریان
عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی؛ پژوهشکدۀ فلسفه و کلام اسلامی.
Journal Article
2020
03
04
<span lang="FA">ارتباط مسأله مقدّرات در زندگی انسان با موضوع اختیار و نقش اراده انسان در زندگی، هم به عنوان یک مسأله فلسفی و کلامی مطرح بوده و هم از دغدغههای فکری عموم انسانها است و آثار روانی و اخلاقی نیز در زندگی آنها برجای میگذارد. از جنبه فلسفی در مسأله رابطه ضروری علت و معلول، در مباحث کلامی در بحث از قضا و قدر و برای عموم انسانها، علاوه بر مسأله قضا و قدر، آیات و روایاتی که در خصوص مقدّرات شب قدر وارد شده، پرسشهایی را درباره نقش اراده و اختیار انسان در زندگی ایجاد کرده است. چگونه میتواند حادثهای در زندگی انسان تعیین شود، یا سرنوشت و خیر و شر او معین باشد، و انسان، اختیار و حق انتخاب در افعال و حوادث زندگی خود داشته باشد؟ اگر همه چیز در شب قدر برای انسان معین شده است، آیا انسان اختیاری در انجام امور خود خواهد داشت؟ آیا انسان میتواند در سرنوشت و مقدّراتی که تعیین شده، دخل و تصرف کند و آنها را تغییر دهد؟ یا انسان در مقابل آنچه تعیین شده، هیچ دخالتی نداشته و چارهای جز تسلیم ندارد؟ در این صورت، بسیاری از امور و اعتقادات، از جمله تکالیف انسانها در مقابل خداوند و مسئولیتپذیری اخلاقی انسان فرو خواهد ریخت.</span>
معاونت فرهنگی و تبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم
فصلنامه ره توشه
2821-2797
1434
شماره 116 رمضان
2013
03
21
یاد مرگ و آثار تربیتی آن
153
169
68303
10.22081/rt.2013.68303
FA
مصطفی
آزادیان
عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی؛ پژوهشکدۀ فلسفه و کلام اسلامی.
Journal Article
2020
03
04
<span lang="FA">از نظرگاه قرآن و روایات، دلبستگی به حیات دنیوی، مهمترین عامل فراموشی خداوند و روز قیامت است. کسانی که خداوند و روز حساب را فراموش کنند، در قیامت خود فراموش شده، به صورتی نابینا وارد محشر میشوند. راهکار اصلی، رهایی از دنیاگرایی، ایمان قوی به قیامت و یاد مرگ است. پیامبر اعظم, زیرکترین مؤمنان را کسانی میداند که بیش از همه به یاد مرگ باشند و بیش از همه برای آن آماده باشند. یاد مرگ، افق دید انسان را تا بینهایت بالا میبرد و اعمال او را به سوی آخرت سوق میدهد.انسان با یاد مرگ، زندگی دنیوی خود را در جهت حیات اخروی مدیریت و مهندسی میکند. یاد مرگ، انجام اعمال صالح، نابودی آرزوهای طولانی و کسب آمادگی برای مرگ را به دنبال دارد. </span>
معاونت فرهنگی و تبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم
فصلنامه ره توشه
2821-2797
1434
شماره 116 رمضان
2013
03
21
عالم برزخ؛ چیستی و ویژگیها
169
183
68304
10.22081/rt.2013.68304
FA
نرگس
محمودزاده
دانشآموخته حوزه علمیه و پژوهشگر.
Journal Article
2020
03
04
مرگ، از مسائلی است که همزاد زندگی انسان بوده و از آغاز آفرینش، برای او اهمیت خاص دارد. انسان نمیتواند بپذیرد که مدت کوتاهی در دنیا زندگی کند و از متاع آن بهرهمند شود و ناگهان از دنیا برود.
تلاش برای شناخت مرگ، در حقیقت، تلاش برای شناخت زندگی است و اینکه زندگی چیست و چرا و چگونه باید زیست و چرا عمر به پایان میرسد و انسان پس از مرگ به کجا میرود.
بدون تردید، شناخت صحیح مرگ، به زندگی انسان معنا میبخشد و موجب هدفمندی آن میشود. از این رو، معادله مرگ را باید در کنار زندگی نهاد و آن را حل کرد که اگر چنین شود، زندگی انسان همراه با نشاط، آرامش و پیشرفت خواهد بود.
بنابراین، تأمل و تفکر در مورد مرگ ضرورتی بایسته است؛ اما از آنجا که جهان آخرت دور از دسترسِ آزمایش و تجربه است و این عرصه، عرصه ماوراء طبیعت است، تلاش عقلانی انسان در آن کارساز نخواهد بود، پس برای کسب معرفت، باید به منبع وحی روی آورد و به سراغ خالق هستی رفت و از هدف او از آفرینش انسان، جهان آفرینش و عالم آخرت، آگاهی یافت.
معاونت فرهنگی و تبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم
فصلنامه ره توشه
2821-2797
1434
شماره 116 رمضان
2013
03
21
آسیبشناسی مهدویت
183
201
68305
10.22081/rt.2013.68305
FA
خدامراد
سلیمیان
* عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، پژوهشکده مهدویت و آیندهپژوهی.
Journal Article
2020
03
04
<span lang="FA">با وجود دشمنیهای فراوان در برابر ترویج آموزههای دینی، بهویژه مباحث مربوط به حضرت مهدیأ در دوران معاصر، توجه به باور مهدویت روزبهروز در حال گسترش است. علاقة روزافزون و احساس نیاز در عرصههای عقلی و عاطفی، ضمن اینکه امر بسیار مبارکی است، سبب شده تا در کنار آموزههای اصیل و عمیق، گاهی نیز انحرافهایی سر برآورده، چند صباحی توجه برخی انسانهای سادهانگار و یا مغرض را به خود جلب نماید.</span>
<span lang="FA">بررسی انحرافات، کاری بس شایسته، ضروری و مشکل مینماید؛ اما از آنجایی که بررسی فراگیر آن نیازمند آثار گسترده است، از این رو، مناسبتر دیده شد تا به ارائه مباحثی کلی در این باره بسنده شود. </span>
معاونت فرهنگی و تبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم
فصلنامه ره توشه
2821-2797
1434
شماره 116 رمضان
2013
03
21
مدارا با مردم در سیره پیامبراکرم,
203
216
68306
10.22081/rt.2013.68306
FA
فرج الله
عباسی
دانشآموخته حوزه علمیه و پژوهشگر مرکز مطالعات و پاسخگویی به شبهات حوزه علمیه قم.
Journal Article
2020
03
04
مدارا، یعنی انجام کاری از روی آگاهی و تدبیر،[1] و نیز به معنای به دام انداختن صید با ترفند است.[2] مدارا با مردم، یعنی همچنان که صیاد، صید خود را به دام انداخته و تسلیم خود میکند، انسان نیز در رفتار و منش خود، باید به گونهای رفتار کند که دیگران تسلیم تفکر منطقی او شوند. بنابراین، مدارا، کوتاه آمدن و زیر پا نهادن باورها نیست. بلکه مدارا، یعنی در عین دینداری، راه و روش جذب دیگران را یاد گرفتن و در عمل جاذبه داشتن. از این رو، معنای به دام انداختن صید، یعنی به جای برخوردهای قهری، باید جاذبه داشت و دیگران را از دام هلاکت، به دام هدایت سوق داد.
<br clear="all" />
[1]. العین، ج 8، ص 59، ذیل واژه «دری».
[2]. ابنمنظور، لسانالعرب، ج 14، ص 255، ذیل کلمه «مداراة».
معاونت فرهنگی و تبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم
فصلنامه ره توشه
2821-2797
1434
شماره 116 رمضان
2013
03
21
رفتارشناسی امام علی ع در برابر مخالفان
217
229
68307
10.22081/rt.2013.68307
FA
مهدی
نورمحمدی
پژوهشگر پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، پژوهشکده تاریخ و سیره اهل بیت ع .
Journal Article
2020
03
04
یکی از ابعاد سیره حکومتی امام علی ع ، روش برخورد ایشان با مخالفان است. شناخت این سیره، علاوه بر افزایش آگاهی تاریخی، میتواند راهگشای امروز ما باشد. شایان ذکر است که نگارنده، ریشهها، عوامل و انگیزههای مخالفت با آن امام همام را تبارگرایی، حسادت، دنیاطلبی، قدرتطلبی و کجفهمی دینی میداند. از سوی دیگر، میتوان مخالفان امام علی ع را به دو جریان مخالفان پیش از حکومت علوی و مخالفان پس از حکومت علوی تقسیم نمود و قِسم اخیر را به چهار گروه: گوشهگیران، ناکثین، قاسطین و مارقین تقسیم کرد.[1] گونههای اصلی این دشمنیها و پیامدهای مهمّ آن، برای امام علی ع ، بازداشتن از حقوق اجتماعی[2]، تخریب شخصیّت[3] و جنگافروزی است. اکنون سیره و روش امام اول شیعیان را در برخورد با جریانهای مختلف میکاویم.
<br clear="all" />
[1]. برای اطلاعات بیشتر، ر.ک: واسعی، علیرضا، جریانشناسی دشمنی با علی} در نهجالبلاغه، مجله حوزه، مرداد و شهریور 1379، ش 99، بهمن و اسفند 1379، ش 101 و 102.
[2]. نهجالبلاغه، خطبه 6، ص 20.
[3]. همان، خطبه 70، ص 67؛ خطبه 54، ص 57؛ خطبه 196، ص 240؛ نامه 54، ص 384.
معاونت فرهنگی و تبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم
فصلنامه ره توشه
2821-2797
1434
شماره 116 رمضان
2013
03
21
صلح امام حسن ع تلاشی برای حفظ ارزشها
229
248
68308
10.22081/rt.2013.68308
FA
علی اکبر
ذاکری
عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، پژوهشکده تاریخ و سیره اهل بیت].
Journal Article
2020
03
04
<span lang="FA">صلح امام حسن ع با معاویه و واگذاری خلافت به وی، از موضوعاتی است که از آغاز توسط یاران حضرت مورد اشکال قرار گرفته و جمعی از آنان به صلح اعتراض نمودند. این موضوع، از دیر باز مورد بحث و کنکاش قرار داشته و آثار متعددی در این باره نوشتهاند. صلح امام حسن ع گاهی به صورت اشکال بر سیاست امام دوم مطرح میشود و زمانی در مقایسه با قیام امام حسین ع مورد اشکال قرار میگیرد که چرا امام حسن مانند امام حسین نجنگید تا پیام خود را جاودانه نماید. در آثاری که درباره امام حسن ع نوشته شده، به این موضوع پرداختهاند. در این نوشتار به این موضوع مهمّ پرداخته میشود.</span>
معاونت فرهنگی و تبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم
فصلنامه ره توشه
2821-2797
1434
شماره 116 رمضان
2013
03
21
نگرشی بر زندگانی خدیجه کبری س
249
263
68309
10.22081/rt.2013.68309
FA
سیدقاسم
رزاقی موسوی
عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، پژوهشکده تاریخ و سیره اهل بیت].
Journal Article
2020
03
04
حضرت خدیجه س ، یار و همراه پیامبر در همه حال، بانوی ایمان که با پیشتازی در اسلام و حمایت همهجانبه از پیامبر<strong>,</strong>، بذل دارایی خود در راه اسلام و دستگیری مظلومان، نقش کمنظیری در گسترش اسلام و پیشبرد اهداف پیامبر<strong>,</strong> داشته و الگوی مناسبی در صداقت، استقامت و ثبات قدم در راه هدف، حمایت از مظلومان و مصداق عینی انفاق و بذل مال در راه حق میباشند. ویژگیهای بارز شخصیتی، وی را شایسته القابی چون: طاهره، صدیقه، سیده نساء قریش، خیرالنسا و ام المؤمنین نموده است.
معاونت فرهنگی و تبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم
فصلنامه ره توشه
2821-2797
1434
شماره 116 رمضان
2013
03
21
فرهنگ دعا و سیره حضرت زهرا س
265
280
68310
10.22081/rt.2013.68310
FA
روح الله
عباسی
پژوهشگر علوم دینی.
Journal Article
2020
03
04
دینپژوهان بر این عقیدهاند که تاریخ و پیشینه دعا را میتوان با پیدایش انسان قرین دانست؛ زیرا انسان هرگز از نیازمندیها جدا نبوده است و درون خود این را احساس میکرد که باید در پناه قدرتی آرام بگیرد. بنابراین، هرگز تاریخ بشر از توجه به مبدأ عالم تهی نبوده است؛ حتی در دورترین زمانها، جزء واقعیتهای غیر قابل انفکاک بشر بوده است؛ آن زمان که بشر توان تصور یک مبدأ نامتناهی و قدرت مطلق را نداشته و به اشتباه به بتها پناه میبرده است.[1]
<br clear="all" />
[1]. شهود و شناخت (شرح صحیفه سجادیه)، مقدمه.
معاونت فرهنگی و تبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم
فصلنامه ره توشه
2821-2797
1434
شماره 116 رمضان
2013
03
21
آموزههای اخلاقی در دعای ابوحمزه ثمالی
281
304
68311
10.22081/rt.2013.68311
FA
سیدسجاد
ایزدهی
عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی.
Journal Article
2020
03
04
«دعا»، اظهار احتیاج و نیاز به نزد خداوند بىنیاز است. دعا بیان تهیدستى، فقر و ندارى به محضر غنى مطلق و مالک جهان هستى است. دعا برای هر انسان نیازمند و غنی، موجب آرامش قلب و روح او میشود. دعا، نه تنها برای انسان آرامشبخش است، بلکه او را از قدرت غیر خدا نیز بینیاز میکند.
عالیترین گونه دعا زمانی است که دعا خود هدف، عمل و مقصد باشد. آنها که میخواهند در یک جمله از فقر، ضعف و عجز خویش و از توجه، لطف و قرب او حرف بزنند، دعا میکنند.
معاونت فرهنگی و تبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم
فصلنامه ره توشه
2821-2797
1434
شماره 116 رمضان
2013
03
21
آداب میهمانی در اسلام
305
319
68312
10.22081/rt.2013.68312
FA
زهرا
رضائیان
دانشآموخته حوزه علمیه و پژوهشگر.
Journal Article
2020
03
04
ماه رمضان، ماه خدا است. انتساب ماهی از ماههای قمری به خداوند، همانند انتساب روح انسانی به خداوند، برای تعظیم و تکریم است. خداوند با این انتساب، بر آن است تا بر اهمیت و عظمت این ماه تأکید کند و انسانها را به بزرگداشت آن تشویق نماید؛ هرچند که همه ماهها از آنِ خدا است و چیزی در جهان، جز مظاهر وجودی خداوند نیست.
معاونت فرهنگی و تبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم
فصلنامه ره توشه
2821-2797
1434
شماره 116 رمضان
2013
03
21
حقالناس از منظر اسلام
319
340
68313
10.22081/rt.2013.68313
FA
روح الله
شریعتی
عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
Journal Article
2020
03
04
اقامه قسط و برقراری عدالت اجتماعی، یکی از عمدهترین اهداف بعثت پیامبران است: «<strong>لَقَدْ أَرْسَلْنا رُسُلَنا بِالْبَیِّناتِ وَ أَنْزَلْنا مَعَهُمُ الْکِتابَ وَ الْمِیزانَ لِیَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ</strong>؛[1] ما رسولان خود را با دلایل روشن فرستادیم و با آنها کتاب آسمانی و میزان شناسایی حق از باطل نازل کردیم تا مردم قیام به عدالت کنند.» ادای حقالناس، یکی از مصادیق عدالت اجتماعی است؛ چنانکه احترام به حقوق دیگران، از جمله اساسیترین اهداف ادیان آسمانی به شمار میرود. حقوقی که اسلام برای فرد در نظر دارد، ممکن است در ارتباط فرد با خالق باشد یا در ارتباط با مخلوق که نوع اول را «حقالله» و نوع دوم را «حقالناس» مینامند. تفصیل این حقوق، در رساله حقوق امام سجاد} آمده است.
<br clear="all" />
[1]. حدید، آیه 25.
معاونت فرهنگی و تبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم
فصلنامه ره توشه
2821-2797
1434
شماره 116 رمضان
2013
03
21
نقش دوست در سرنوشت انسان
341
352
68314
10.22081/rt.2013.68314
FA
جلال
عراقی
دانشآموخته حوزه علمیه و کارشناس ارشد حقوق.
Journal Article
2020
03
04
مسأله اثرگذارى و اثرپذیرى، حقیقتى است که تقریباً در همه عرصهها و در میان تمام موجودات حاکم است؛ اما در این میان، انسان از اثرگذارى و اثرپذیرى بیشتری برخوردار است. اگر مسأله معاشرت و رفاقت به صورت مثبت و بهجا و همراه رعایت شرایط لازم صورت گیرد، نقش اساسی در تأمین سعادت دنیا و آخرت دارد و اگر به شکل منفى و بیجا و بدون رعایت شرایط صورت پذیرد، سبب تیرهبختى دائمى است.[1] رسول خدا, مىفرماید: <strong>«المَرْءُ عَلى دِینِ خَلِیلِهِ</strong>،<strong> فَلْیَنْظُرْ أحَدُکُمْ مَن یُخَالِلُ؛</strong>[2] انسان، بر طریقه دین و آیین دوست خود است، پس باید هر یک از شما با دید عقل بنگرد با چه کسى رفاقت و دوستى مىکند.» این روایت، نشاندهنده تأثیر دوست در ایمان و اعتقادات دینی انسان است.
<br clear="all" />
[1]. انصاریان، حسین، معاشرت، ص 16- 15.
[2]. شیخ طوسى، الأمالى، مجلس 18؛ مجلسی، محمدباقر، بحار الأنوار، ب 14، ح 12.
معاونت فرهنگی و تبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم
فصلنامه ره توشه
2821-2797
1434
شماره 116 رمضان
2013
03
21
روزی حلال؛ ضرورتها و پیامدها
353
367
68315
10.22081/rt.2013.68315
FA
محمدمهدی
فجری
پژوهشگر پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
Journal Article
2020
03
04
هدف اساسی تعلیمات حیاتبخش اسلام، تربیت و فراهم ساختن سعادت انسانها در همه مراحل زندگی است. به همین جهت، دستورات تربیتی اسلام در راستای تأمین نیازها و علایق فطری بشر در عرصههای گوناگونی مانند: اقتصادی، اجتماعی، تربیتی و فرهنگی صادر شده است که پیروی از آنها نقش اساسی در تکامل فطری انسانها دارد. از مهمترین دستورات اقتصادی اسلام، کسب روزی حلال است. تلاش برای به دست آوردن روزی حلال از آن جهت مورد تأکید و عنایت ویژه قرار گرفته است که نقش بهسزایی در جسم و روح انسان دارد و بیتوجهی به آن، افزون بر عواقب اخروی، پیامدهای منفی و مخربی را برای روحیات و خلقیات انسان به وجود میآورد. البته هرچند روزی حلال در سخن بهآسانی گفته میشود و بیشتر انسانها بر این گماناند که روزی آنها حلال و طیب است، اما کسب واقعی روزی حلال در مقام عمل، بسیار سخت است و چه بسا در بعضی از مواقع تصور کنیم که سیر شدن شکم و گذران زندگی، جز با روزی حرام امکانپذیر نیست. رسول اکرم, میفرمایند: «<strong>إِنَّ أَخْوَفَ مَا أَخَافُ عَلَى أُمَّتِی مِنْ بَعْدِی هَذِهِ الْمَکَاسِبُ الْحَرَامُ</strong>؛[1] بیمناکترین چیزی که بر امت خود از آن میترسم، این درآمدهای حرام است.»
<br clear="all" />
[1]. کلینی، الکافی، ج 5، ص 124.
معاونت فرهنگی و تبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم
فصلنامه ره توشه
2821-2797
1434
شماره 116 رمضان
2013
03
21
راهکارهای استحکام خانواده
371
396
68316
10.22081/rt.2013.68316
FA
علی اکبر
بابازاده
* دانشآموخته حوزه علمیه و پژوهشگر.
Journal Article
2020
03
04
«فطرت» انسان، بر اساس «صفا و صداقت» و «عشق و محبّت» نهاده شده و تمام انحرافهای رفتاری و بزهکاریهای اجتماعی و خانوادگی، از هوای نفس و وسوسههای شیاطین انساننما، ریشه میگیرد.
کانون خانواده که مقدّسترین کانون اجتماعی است و زن و شوهر ستون اصلی آن به شمار میآیند، باید با تمام هوشیاری و تمسّک به دستورات دینی و عوامل بنیانی و استحکامی خانواده، از هر گونه تزلزل و نگرانیها جلوگیری نموده، صفا و صمیّمیت و عشق و محبّت را دو چندان نماید.
معاونت فرهنگی و تبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم
فصلنامه ره توشه
2821-2797
1434
شماره 116 رمضان
2013
03
21
روشهای اثربخش در تربیت کودکان و نوجوانان
397
417
68317
10.22081/rt.2013.68317
FA
حسن خلجی
مرضیه محمدخانی
کارشناس ارشد علوم تربیتی.
** کارشناس ادبیات.
Journal Article
2020
03
04
تربیت دینی فرزند، یک ضرورت است. کسانی که تربیت کودکان و نوجوانان خود را از وظایف خویش به حساب نمیآورند و بیشتر به امور روزمره خود میپردازند، باید منتظر پیامدهای این بیتوجهیها باشند.
عمق بخشیدن به آموزههای دینی در کودکان و نوجوانان، آنان را از آسیبهای اخلاقی و اجتماعی مصون میدارد؛ چرا که بسیاری از شرارتهای افراد، ناشی از نداشتن تربیت دینی و اخلاقی است و درونی شدن ارزشهای دینی، باعث میشود که آنان در برابر این انحرافات مقاومت بیشتری داشته باشند. والدین و مربّیان، اگر بخواهند کودکان را با معارف دینی آشنا و این امر را در آنان نهادینه کنند، باید از سنین کودکی و نوجوانی به این فکر باشند؛ زیرا فردا دیر است. در نظام تربیتی اسلامی، آغاز تعلیم و تربیت با استفاده از روششناسی و بررسی شیوههای صحیح تربیتی<strong>،</strong> جایگاه ویژهای دارد. درخت پرثمر تربیت آنگاه به بار مینشیند که نظریههای تربیتی در قالب شیوههای صحیح و درست به اجرا درآید. روشهای: الگوآفرینی، محبت، تشویق، بصیرتبخشی و قصهگویی، مؤثّرترین روشهای قرآنی هستند که والدین و مربّیان را در درونی کردن آموزههای دینی در کودکان و نوجوانان یاری میدهند.
معاونت فرهنگی و تبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم
فصلنامه ره توشه
2821-2797
1434
شماره 116 رمضان
2013
03
21
نقش والدین در تربیت فرزند
417
436
68318
10.22081/rt.2013.68318
FA
محمد
سبحانی نیا
عضو هیأت علمی دانشگاه تفرش، سطح 4 حوزه علمیه.
Journal Article
2020
03
04
<span lang="FA">اگرچه به نظر کارشناسان امور تربیتی، عوامل پنجگانه: «ژنتیک»، «خانواده»، «مدرسه»، «گروههای همسالان» و «تجربههای شخصی»، شکلدهنده اصلی شخصیت</span><span lang="FA"> هر فردی به شمار میروند، اما در این میان، نقش «خانواده» به عنوان رکنی مهمتر و تاثیرگذارتر بسیار برجسته است؛ زیرا رشد و تعالی، فرهنگپذیری، ثبات شخصیت و تعادل روانی انسان، در درون خانواده شکل میگیرد. متأسفانه، امروزه با ماشینی شدن زندگی، فشارهای اجتماعی و اقتصادی، روال طبیعی و کامل زندگی خانوادگی را برهم زده است. غالباً مسائل و مشکلات بیرونی خانواده، چنان ذهن و قلب والدین را مشغول میدارد که گاه از وظیفه خویش در قبال فرزند و حل مسائل درونی خانواده بازمیمانند. گاه نقش پدر به عنوان سکاندار و مدیر خانواده به نقش مردی خسته و نانآور تبدیل گردیده که تنها ثمره حضورش، تأمین نیازهای مادی نهاد خانواده است. در نتیجه، از نقش اصلی خویش (نقش پدری) بازمانده است. در این نوشتار، برآنیم تا نگاهی به نقش والدین در تربیت فرزند داشته باشیم و وظایف آنان را در این زمینه گوشزد نماییم.</span>
معاونت فرهنگی و تبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم
فصلنامه ره توشه
2821-2797
1434
شماره 116 رمضان
2013
03
21
طلاق عاطفی
437
459
68319
10.22081/rt.2013.68319
FA
محمدرضا
جباران
پژوهشگر پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
Journal Article
2020
03
04
<span lang="FA">تحول شرایط زندگی اجتماعی و آزادی نسبی زنان در جامعه امروزی، از برخی بیماریهای پنهان خانوادگی پرده برداشته و آنها را به عنوان بیماری و ناهنجاری مطرح کرده است؛ بیماریهایی که پیش از این نیز وجود داشته، ولی مورد توجه قرار نگرفته و به عنوان بیماری شناخته نشده است. یکی از بیماریهای کشنده خانوادگی، عارضه سردی روابط است که در زمان ما با نام «طلاق عاطفی» شناخته میشود. در این مقاله تلاش میکنیم این عارضه را معرفی، اسباب و پیامدهای آن را شناسایی و راههای مقابله با آن را از منظر آیات و روایات بررسی کنیم.</span>
معاونت فرهنگی و تبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم
فصلنامه ره توشه
2821-2797
1434
شماره 116 رمضان
2013
03
21
جوانی و جایگاه آن در تربیت اسلامی
459
477
68320
10.22081/rt.2013.68320
FA
حسین
احمدی منش
کارشناسی ارشد جامعهشناسی، پژوهشگر پژوهشگاه فرهنگ و علوم اسلامی.
Journal Article
2020
03
04
دوران جوانی، از مهمترین و در عین حال، پچیدهترین مراحل زندگی است؛ به طوری که هیچ یک از متخصصان امر تعلیم و تربیت، ادعای دستیابی به همه مسائل و اسرار آن را ندارند. تنوع احوال، دگرگونیهای رفتار، خواستهها، موضعگیریها، یا حساسیتها موجب گردیده که روانشناسان، این مرحله از حیات را «مرحله بحرانی» معرفی کنند. از طرفی، این دوران با توجه به قدرت و نیروی جوان، از بزرگترین فرصتها و نعمتهای خداوندی است که در سایه تربیت صحیح میتواند خیر و سعادت جوان و جامعه را تأمین نماید.
معاونت فرهنگی و تبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم
فصلنامه ره توشه
2821-2797
1434
شماره 116 رمضان
2013
03
21
جمعیت از منظر اسلام
479
510
68321
10.22081/rt.2013.68321
FA
محمدحسین
پوریانی
استادیار دانشگاه آزاداسلامی نراق و پژوهشگر پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی مرکز مطالعات فرهنگی ـ اجتماعی.
Journal Article
2020
03
04
کنترل جمعیت و تنظیم خانواده، از جمله مسائلی است که با رشد بیرویه جمعیت و پیامدهای منفی آن در جهان، ابتدا در غرب و سپس از حدود 55 سال پیش، در ایران و دیگر کشورهای اسلامی مورد توجه قرار گرفته است. گذشته از آنکه سردمداری غرب در رواج و تبلیغ این سیاست جمعیتی و در نتیجه استعماری دانستن آن، و همچنین وابسته بودن رژیم پهلوی موجب شد، این سیاست با مخالفتهایی روبهرو شود. همواره این پرسش نیز مطرح میگردید که آیا اصولاً تحدید موالید و تنظیم خانواده، از منظر آموزههای اسلامی جایز است یا نه؟ در ابتدا، عمده علمای دین قائل به عدم جواز شده و تعداد اندکی، قائل به جواز تنظیم و کنترل جمعیت شدند. به همین دلیل، با پیروزی انقلاب اسلامی ایران اجرای سیاست کنترل جمعیت به فراموشی سپرده شد و در نتیجه، جمعیت رشد شتابانی به خود گرفت. نتایج سرشماری جمعیت در سال 1365 و مطالعات بعدی، زنگ خطر را برای مسئولان کشور به صدا در آورد: رشد جمعیت 4/3 درصدی، دو برابر شدن جمعیت در طی 20 سال، افزایش بیکاری و مشکلات آموزشی و اجتماعی و... . از این رو، علمای دین به بازنگری در مبانی اسلامی در باب بحث جمعیت پرداخته و پرسشهایی مطرح شد؛ پرسشهایی از این قبیل که آیا از منظر اسلامی، تکثیر نسل و افزایش جمعیت، الزامی و واجب است؟ آیا اسلام در این مسأله ساکت است و نظری در باب افزایش یا کاهش جمعیت ندارد؟ آیا اسلام به طور مطلق و در همه شرایط، خواهان افزایش جمعیت است یا آن را مقید به شرایط و صفات خاصی کرده است؟ آیا سیاست جمعیتی ثابت است یا طبق شرایط زمان و مکان تغییر مییابد؟ آیا تنظیم خانواده با همان شیوههایی که در مغرب زمین رواج دارد، مورد پذیرش تفکر دینی است و یا اینکه برخی قابل قبول و برخی نامشروع هستند؟
هدف اصلی نوشتار حاضر، این است که ضمن آشنایی با ادبیات جمعیت، دیدگاه اسلام نسبت به افزایش، کاهش، تثبیت و تناسب جمعیت را مورد واکاوی و بررسی قرار دهیم.
معاونت فرهنگی و تبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم
فصلنامه ره توشه
2821-2797
1434
شماره 116 رمضان
2013
03
21
صهیونیسم؛ ویژگیها و اهداف
511
530
68322
10.22081/rt.2013.68322
FA
علی
ابوالحسنی
دانشآموخته حوزه علمیه و پژوهشگر.
Journal Article
2020
03
04
<span lang="FA">صهیونیستها، بیش از نیم قرن است که بر فلسطین سیطره یافتهاند و ظلمی بس عظیم بر ملت فلسطین و مسلمانان روا داشتهاند. بدون تردید، آزادگان جهان خود را در غم این ملّت مظلوم شریک دانسته و شناخت مشکلات و مصائب فلسطینیان و اقدام عملى براى حل آنها را بخشى از وظایف خود مىدانند. شناخت صحیح از صهیونیسم، منشأ، اهداف و ماهیت آن، سرمایه ارزشمندى براى روشنگرى و در نهایت، مقابله با این پدیده در جهان و بهویژه جهان اسلام و آزادسازى قدس شریف است.</span>