معاونت فرهنگی و تبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قمفصلنامه ره توشه2821-27973شماره دهم اصلی20220823ترویج فرهنگ جهاد و شهادت بر اساس بیانیه گام دوم9197282310.22081/rt.2022.64408.1231FAمرضیهقنبریدانش اموخته دکترای تفسیر تطبیقی دانشگاه قمJournal Article20220711ترویج فرهنگ جهاد و شهادت در جامعه اسلامی افزون بر حفظ دین و احیای ارزشهای اسلامی، موجب تزکیه نفس در جهت رسیدن به تقرب الهی است. شهادت در راه خدا همواره موردتوجه آیات و روایات بوده و خدای تعالی برای جهاد فی سبیل الله جایگاهی در ردیف ایمان به خدا قرار داده است: «<strong>تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ وَ تُجاهِدُونَ فِی سَبِیلِ اللَّهِ بِأَمْوالِکُمْ وَ أَنْفُسِکُمْ ذلِکُمْ خَیْرٌ لَکُمْ إِنْ کُنْتُمْ تَعْلَمُون</strong>؛<sup>[1]</sup> به خدا و رسولش ایمان بیاورید و با اموال و جانهایتان در راه خدا جهاد کنید؛ این براى شما (از هر چیز) بهتر است اگر بدانید.» و عبارت «فی سبیل الله» قیدی است که بارها در مورد شهادت به کار رفته<sup>[2]</sup> و بیانگر این است که جهاد باید در راه خدا و براى توحید و دفاع از حق، راندن دشمنان توحید و یا گشایش محیط توحید باشد. فرهنگ شهادت نقش اساسی در شکل گیری انقلاب اسلامی دارد، که به تبع آن، سعادت و پیشرفت جامعه اسلامی را تضمین خواهد نمود. در این نوشتار سعی بر آن است با بهره گیری از آیات و روایات، و نیز باتوجه به فرمایشات مقام معظم رهبری در بیانیه گام دوم انقلاب، اهمیت، ارزش و اهداف جهاد و شهادت بررسی شود. <br /> <br />[1]. صف: 11.<br />[2]. بقره:190؛ نساء:95و76؛ انفال:72؛ توبه:20و41.https://rahtoosheh.dte.ir/article_72823_ed328752482ec32628a8f0938fccc0ca.pdfمعاونت فرهنگی و تبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قمفصلنامه ره توشه2821-27973شماره دهم اصلی20220823جنایات فکری بنی امیه19287280010.22081/rt.2022.63896.1207FAعلیخادمیدانشآموخته سطح چهار حوزه علمیه قم.Journal Article20220508در دوران حکومت 90 ساله امویان، 14 تن حکومت کردند. واقعه عاشورا، واقعه حره، قیام زبیریان، قیام مختار، قیام زید بن علی7، جنگ مرج راهط و قیام بنیعباس، از وقایع مهم دوران خلافت بنیامیه است. حکومت امویان دارای شاخصههایی همچون تبدیل نظام خلافت به نظام استبدادی موروثی، برخورد تبعیضآمیز با غیر عرب و موالی، بیعدالتی و ستم بر رعیت بهویژه مخالفان، قداست بخشیدن به خلیفه و دستگاه خلافت، تقویت و ترویج جبرگرایی و حمایت از مرجئه بود. آثار مخرب اعتقادی و دینی فراوانی که تا امروز از بنیامیه به جای مانده است، نشأت گرفته از همین شاخصههاست. عمرو بن سعید میگوید: از امام صادق7 درباره آیه «<strong>الَّذِینَ بَدَّلُوا نِعْمَتَ اللهِ کُفْراً</strong>» پرسیدم. فرمود: «شما در مورد آن چه میگویید؟». گفتم: «ما معتقدیم که آنها دو قبیله نابکار قریش، بنیامیه و بنیمغیره هستند». فرمود: «آری! تمام، قریشی هستند. خداوند پیامبرش را مخاطب قرار داد و فرمود: من قریش را بر عرب فضیلت داده و نعمت خود را بر آنها ارزانی داشتم و پیامبرم را میان آنها مبعوث کردم، ولی آنها نعمت مرا [به کفر] تبدیل و پیامبرم را تکذیب کردند».<sup>[1]</sup> در این مجال به برخی جنایات فکری بنیامیه میپردازیم.<br /> <br />[1]. محمدباقر مجلسی،<em> بحارالأنوار</em>، ج ۹، ص ۲۱۸.https://rahtoosheh.dte.ir/article_72800_ecb986e5c9ff9a475bb1b15f25452869.pdfمعاونت فرهنگی و تبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قمفصلنامه ره توشه2821-27973شماره دهم اصلی20220823جلوههای تدبیر و برنامهریزی در نهضت حسینی28377280110.22081/rt.2022.64026.1208FAمحمدسبحانی نیاعضو هیئت علمی دانشگاه کاشان.Journal Article20220520نهضت حسینى، جلوهگاه تصمیمگیرى، تدبیر و مدیریت در شرایط بحرانى است. بررسی تاریخ عاشورا، گویای آن است که امام حسین7 از ابتدا با یک برنامهریزى دقیق، نهضت را شروع کرد و حتى در آخرین ساعتهاى حیات خویش از مؤثرترین تدابیر مدیریتى و رهبرى استفاده نمود. آن حضرت با پیشبینى دقیق و برنامه خاص خود، نه شتابزده عمل مىکرد و نه منفعلانه بلکه با تصمیمات بهموقع و سنجیده، نهضت را به سوى هدف به پیش مىبُرد. امام حسین7 صحنهها را طورى ترتیب داده بود که گویى این حماسه باید تا قیامت باقى بماند. از آنجا که محتواى حرکت عاشوراى حسینى7، تبلور عینى یک الگوى رهبرى موفق و مؤثر است؛ بررسى آن به عنوان یک مسئله مهم و زنده ضرورت دارد. در این راستا ابتدا به معنای تدبیر و اهمیت آن در اسلام و سپس به برخى از جلوههاى تدبیر در حماسه عاشورا اشاره مىکنیم.https://rahtoosheh.dte.ir/article_72801_c089582cfe416976d389a6efb4dbb326.pdfمعاونت فرهنگی و تبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قمفصلنامه ره توشه2821-27973شماره دهم اصلی20220823ویژگیهای ملت حسینی38487280210.22081/rt.2022.64270.1217FAمحمد امینصادقی ارزگانینویسنده و پژوهشگرJournal Article20220623سخن بلندمرتبه سردار کمنظیر اسلام و شهید شاهد امت که گفت: «ما ملت امام حسینیم»، زیباترین، حماسیترین، انقلابیترین، حسینیترین، ماندگارترین و روحافزاترین جمله بیان شده در سالهای اخیر است. ملت حسینی، ملتی است که زندگی و مرگشان حسینی و اهلبیتی باشد. زیباترین تعریف برای ملت حسینی، همان است که در زیارتنامه عاشورا آمده است: «<strong>اللَّهُمَ اجْعَلْ مَحْیَایَ مَحْیَا مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ مَمَاتِی مَمَاتَ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّد</strong>؛<sup>[1]</sup> خداوندا! زندگی و حیات ما را زندگی و حیات محمد و خاندانش قرار بده و مرگ ما را مرگ آنان قرار بده».<br />ملت حسینی، ایستادگی بر ارزشها و آرمانهایی است که در منطق عاشورا به شفافترین و زلالترین وجه ممکن متجلی شده است. لزوم پایبندی به این منطق و ایمان به شعارهای این مکتب منحصر به عرصه اندیشه و اعتقاد نیست؛ بلکه باید در مقام عمل نیز جستجو نمود. حضرت امام خمینی;، علل شکل گرفتن و بقای انقلاب اسلامی را مدیون و مرهون عاشورا و نهضت اباعبدالله7 میدانند و معتقدند که مردم درس قیام و مبارزه را از امام حسین7 فرا گرفتهاند: «رمز پیروزی اسلام بر کفر جهانی را در این قرن که پانزدهم خرداد 42 سرآغاز آن بود، در دوازدهم محرم حسینی جستجو کنید که انقلاب اسلامی ایران، پرتوی از عاشورا و انقلاب عظیم الهی آن است».<sup>[2]</sup> بنابراین از نگاه امام خمینی;، نهضت حسینی در دو ساحت اعتقادی و عملی سرمشق ملت غیور و شجاع ایران بود.<br /> <br />[1]. جعفر بن محمد ابنقولویه، <em>کامل الزیارات</em>، ص 178.<br />[2]. سید روحالله موسوی خمینی،<em> صحیفه امام</em>، ج 17، ص 482.https://rahtoosheh.dte.ir/article_72802_23306a61e94441d60bb8131832badf64.pdfمعاونت فرهنگی و تبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قمفصلنامه ره توشه2821-27973شماره دهم اصلی20220823سرگذشت پیوستگان و جاماندگان از کاروان امام حسین(ع)48587280310.22081/rt.2022.64267.1215FAمحمدسالممحسنیدکترای فلسفه اسلامی و مدرس جامعة المصطفی العالمیة.احمدفلاح زادهدکتری تاریخ اسلامJournal Article20220623کاروان امام حسین(ع) در مسیر حرکت از مدینه تا کربلا، با رویشها و ریزشهایی همراه بود. در این مدت افرادی توفیق یاری امام(ع)نصیبشان شد و به کاروان حسینی پیوستند، اما در سوی دیگر نیز اشخاصی بودند که در عین میسر بودن فرصت و زمینه یاری سیدالشهدا(ع)، از پیوستن به قافله حسینی بازماندند و از یاری آن حضرت محروم شدند.<sup>[1]</sup> در این مقاله به سرگذشت برخی از پیوستگان و جاماندگان از قافله حسینی اشاره میشود.<br /> <br />[1]. برای مطالعه بیشتر درباره منابع و مستندات مطالب مقاله ر.ک: محمدسالم محسنی، <em>پژوهشنامه عاشورا،</em> فصلهای اول و دوم.https://rahtoosheh.dte.ir/article_72803_08522124ed3d5e4c8a0c1958cdc26138.pdfمعاونت فرهنگی و تبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قمفصلنامه ره توشه2821-27973شماره دهم اصلی20220823روشهای امام حسین(ع) در تربیت اخلاقی پیروان59677280410.22081/rt.2022.64075.1211FAفرج اللهمیرعربهیئت علمی پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن-پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامیJournal Article20220529شناخت روشهای مطلوب تربیتی، مهمترین مسئله متولیان هدایت جامعه است؛ زیرا با چنین شناختی میتوانند از توانمندیهای بالقوه و استعدادهای درونی اعضای جامعه هدف به نحو مطلوب بهرهبرداری کنند. داشتن روش درست تربیت، موجب میشود مربی بتواند انسانهایی را تربیت کند که به نحو روشمند از تاریکی گمراهی خارج شوند، در پرتو نور هدایت قرار گیرند، سبک زندگی آنان چنان شود که قدرت نظارت بر خود و توان بازنگری در اعمال خویش را تحصیل کنند و حداکثر کارایی را برای تغییر شرایط محیطی خویش به منظور استفاده بهینه از توانمندیهای فطری و امکانات محیطی به دست آورند. بر اساس اعتقاد ما عالیترین روش تربیتی برای تأمین این نیاز، روش ائمه اطهار: است که حضرت سیدالشهدا، امام حسین ع یکی از آن انوار طیبه است. آن حضرت در طول زندگی خود در مقام مربی کارکردهای تربیتی روشمندی داشته که در سخن و رفتارشان جلوه کرده است. در این مجال نمونههایی از این کارکردهای روشمند تربیتی حضرت را ارائه میکنیم.https://rahtoosheh.dte.ir/article_72804_ac185b48b28efbe68f08d27331eca19b.pdfمعاونت فرهنگی و تبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قمفصلنامه ره توشه2821-27973شماره دهم اصلی20220823ویژگی های برتر یاران امام حسین(ع)68797280510.22081/rt.2022.64271.1218FAعلیرضاانصاریکارشناس علمی گروه تولید محتوای فرهنگی و تبلیغی.Journal Article20220623هر نهضت و انقلابی به یاران و همراهانی نیاز دارد تا با همدلی و همرأیی که میان آنان و رهبرانشان برقرار است، اهداف انقلاب را محقق کنند. این یاران ستونهای انقلابند و سنگینی آن را به دوش میکشند؛ از اینرو نهضتهاى الهی بدون یاران وفادار شکل نگرفته است. مطابق آیه فوق، انبیای الهی: و پیامبر اعظم9 اصحابی داشتند که در رکابشان قیام میکردند و دین الهی را نصرت میدادند. بیتردید نهضت امام حسین7 در راستای نهضت انبیای الهی و با هدف استقرار و اصلاح دین حق شکل گرفته است. بر این اساس، سیدالشهداء7 نیز یاران با وفایی دارد که این مقاله به ویژگیهای آن بزرگواران اختصاص دارد؛ شخصیتهای والایی که امام حسین7 در وصفشان فرمود: «<strong>أَمَّا بَعْدُ فَإِنِّی لَا أَعْلَمُ أَصْحَاباً أَوْفَى وَ لَا خَیْراً مِنْ أَصْحَابِی وَ لَا أَهْلَ بَیْتٍ أَبَرَّ وَ لَا أَوْصَلَ مِنْ أَهْلِ بَیْتِی فَجَزَاکُمُ اللَّهُ عَنِّی خَیْراً</strong>؛<sup>[1]</sup> اما بعد، همانا من یارانى باوفاتر از یاران خود سراغ ندارم و بهتر از ایشان نمیشناسم و خاندانى نیکوکارتر و مهربانتر از خاندان خود ندیدهام. خدایتان از جانب من پاداش نیکو دهد».<br /> <br />[1]. محمد بن محمد مفید، <em>الإرشاد فی معرفة حجج الله على العباد</em>، ج 2، ص 91.https://rahtoosheh.dte.ir/article_72805_1c3fafcaf4bad5dc88a89f5f49730186.pdfمعاونت فرهنگی و تبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قمفصلنامه ره توشه2821-27973شماره دهم اصلی20220823شکوه نماز در قیام امام حسین (ع)81917280610.22081/rt.2022.64104.1212FAعبدالکریمپاک نیااستاد سطح عالی حوزه علمیه قم و مبلغ نخبه دفتر تبلیغات اسلامی.Journal Article20220602در مقابله با بحرانها و حوادث سخت زندگی، نماز و عبادت خالصانه، بهترین پشتیبان و پناهگاه تمام انسانهای پاک و انبیای بزرگ الهی در طول تاریخ بوده است. خداوند متعال در قرآن کریم نماز را پناهگاه مطمئن انسان معرفی کرده و فرموده است: «<strong>وَ اسْتَعینُوا بِالصَّبْرِ وَ الصَّلاةِ وَ إِنَّها لَکَبیرَةٌ إِلاَّ عَلَى الْخاشِعین</strong>؛<sup>[1]</sup> از صبر و نماز (در حوادث سخت و کارهای مهم) یارى جویید (و از دریای بیکران قدرت الهی نیرو بگیرید) و این کار جز براى خاشعان، سنگین است».<br /> <br />[1]. بقره: 45.https://rahtoosheh.dte.ir/article_72806_b0005517328e2536577ef671ac6a3ef0.pdfمعاونت فرهنگی و تبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قمفصلنامه ره توشه2821-27973شماره دهم اصلی20220823نقش حضرت عباس(ع) و خاندانش در نشر فرهنگ اهلبیت(ع)911017280710.22081/rt.2022.64269.1219FAاحمدفلاح زادهدکتری تاریخ اسلام.Journal Article20220623عباس بن علی(ع) از شخصیتهای نامدار تاریخ شیعه، همواره از سوی اهلبیت: و شیعیان مورد احترام بوده است. ایشان در کربلا به شهادت رسید، اما پس از او خاندانش (فرزندان و نوادگان) نیز به شیوه شایستهای همواره در فراز و نشیبهای تاریخ اسلام، یار و حتی مبلّغ خاندان اهلبیت: بودند. پیوند این خانواده با پیشوایان شیعه در تمامی تاریخ ائمه: حتی تا زمان غیبت صغری در منابع دیده میشود. یافتهها گویای آن است که کارکرد فرهنگی ـ سیاسی خاندان عباس بن علی(ع) به چند دسته تقسیم میشود؛ بخشی از ایشان از شاگردان اهلبیت: و نویسندگان سرشناس شیعی در عصر خود بودند، شماری در قیامهای شیعیان به یاری ایشان میشتافتند و بعضی نیز ارتباط عاطفی عمیقی با اهلبیت: داشتند.https://rahtoosheh.dte.ir/article_72807_aeefef5bfa622fdb38c427fc85838105.pdfمعاونت فرهنگی و تبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قمفصلنامه ره توشه2821-27973شماره دهم اصلی20220823تحلیلی بر خطبه امام حسین(ع) در شب عاشورا1031137280810.22081/rt.2022.64380.1227FAمیرتقیقادریاستاد سطح عالی حوزه علمیه قم و مبلغ نخبه دفتر تبلیغات اسلامی.Journal Article20220706امام حسین در شب عاشورا، در جمع اصحاب خود خطبه ای ایراد فرمود که در آن، یاران خودرا نزدیک ترین و بهترین یاران معرفی کردند. این توصیف ارزشمند امام از اصحاب، عللی دارد که فهم و تبیین آن علل، پیام ها و درس هایی را به همه پیروان حضرت سیدالشهدا خواهد آموخت. همه پیروان امام با الگوپذیری از اصحاب گرانقدر آن حضرت، می توانند خود را به آن ستارگان درخشان و بی بدیل نزدیک سازند و آماده جانفشانی در رکاب حضرت صاحب الامر باشند.https://rahtoosheh.dte.ir/article_72808_c65a200544def0d33497bb284dde7771.pdfمعاونت فرهنگی و تبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قمفصلنامه ره توشه2821-27973شماره دهم اصلی20220823مروری بر خطبة حضرت زینب(س) در کوفه1151247280910.22081/rt.2022.64363.1225FAکاظمدلیریکارشناسی ارشد تربیت اخلاقی مؤسسه اخلاق و تربیتJournal Article20220703یکی از پیامدهای حکومت دستگاه ستمگر بنیامیه بر جامعه اسلامی، آن بود که همه تلاش خود را به کار بست تا امام حسین(ع) غریب و تنها بماند و در اوج مظلومیت به شهادت برسد. پس از شهادت امام(ع) نیز با به اسارت گرفتن خانواده و همراهان او ـ که معظم آنان زنان و دختران بودند ـ کوشید تا این پیروزی به ظاهر بزرگ خود را در مهمترین مراکز دنیای اسلام، یعنی کوفه و شام به رخ همگان بکشد و سرمست از این جنایت هولناک، انواع توهین و تحقیرها را در حق اباعبدالله(ع) روا بدارد تا در نهایت به زعم خود نور اهلبیت: را خاموش کنند؛ غافل از آنکه خداوند همیشه در کمین ستمکاران است و از راهی که اهل باطل گمانش را نمیبرند، حق را پیروز میگرداند. در داستان اسارت اهلبیت امام حسین(ع) نیز به خواست خدا ورق بر ضد بنیامیه برگشت و اسرای اهلبیت: بهویژه امام زینالعابدین(ع) و حضرت زینب(س) نه تنها سختیها و مرارتهای دوران اسارت را به جان خریدند و از خود ضعف و زبونی نشان ندادند؛ بلکه در طول مدت اسارت نیز ندای حقانیت، غربت و مظلومیت اباعبدالله(ع) را به گوش جهانیان رساندند و آرمانی را که امام حسین(ع) به دنبال آن بود، به انجام رساندند. در گام نخست حضرت زینب(س) در نخستین روز اسارت و در جمع کوفیان، لب به سخن گشود و ضمن معرفی خود، به عتاب و خطاب کوفیان پرداخت و آنان را به شدت محکوم و از عمق فاجعهای که آنان شریکش بودند، آگاه کرد.<br />خطبه حضرت زینب(س) با کمی اختلاف در منابع متعدد تاریخی و حدیثی آمده است که در اینجا با انتخاب متن <em>امالی</em> شیخ مفید،<sup>[1]</sup> در چند فراز جداگانه درباره آن بحث میکنیم.<br /> <br />[1]. محمد بن محمد مفید، <em>الأمالی</em>، ص 323 ـ 320.https://rahtoosheh.dte.ir/article_72809_6d0da1a4ba45dd0ca88957572b7643a2.pdfمعاونت فرهنگی و تبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قمفصلنامه ره توشه2821-27973شماره دهم اصلی20220823راهبردهای امام سجاد علیه السلام در هدایت مردم و احیای اسلام محمدی (ص)1251337281010.22081/rt.2022.64400.1229FAسعیدروستا آزادعضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.Journal Article20220709اگر چه امام حسین(ع) در واقعه عاشورا و پیامدهای اجتماعی، سیاسی و اعتقادی آن نقش محوری داشت، اما امام سجاد(ع) و حضرت زینب(س)نیز نقش بسیار اساسی و مهمی در قیام کربلا داشتند. دوران امامت امام سجاد(ع)، یکی از مشکلترین و بحرانیترین دوران امامت تشیع است. در این دوران به سبب اتفاقاتی که رخ داده بود، جامعه اسلامی باید به نوعی تجدید بنا میشد. در واقع امام سجاد(ع)، باید تفکر و مکتب راستین اسلام ناب را از نو پایهگذاری میکرد. از اینرو میتوان حضرت را پرچمدار مدیریت بحران مسائل اجتماعی و فکری شیعیان در آن دوران دانست که با راهبردهای هوشمندانه و اندیشمندانه، ضمن حفظ تشیع، اسباب بالندگی و زمینههای ارتقای کمی و کیفی شیعیان را فراهم کرد. در این مقاله ضمن بررسی شرایط جامعه عصر امام سجاد(ع)، برخی راهبردهای آن حضرت بررسی میشود. https://rahtoosheh.dte.ir/article_72810_4db9534170498986daf59f9f0a5c4939.pdf