ORIGINAL_ARTICLE
سوژههای سخن زیارت عاشورا؛ پیامها و نکتهها
«زیارت عاشورا»، از معروفترین، رایجترین و حماسیترین زیارتنامههایی است که از پیشوایان دینی نقل شده و در روز عاشورا و اوقات دیگر خوانده میشود و مداومت بر آن، آثار و برکات فراوانی دارد. این زیارتنامه که از سوی امام محمدباقر ع به علقمة حضرمی آموخته شده، به نوعی مرامنامة پیروان اهل بیت: و ادعانامه شیعه بر ضدّ ظلم و جنایتی است که نسبت به دودمان پیامبر خدا ص و بهویژه حضرت سیدالشهداء ع در حادثة کربلا انجام شده و تأکیدی است بر جایگاه والای اهل بیت: در منظومة فکری اعتقادی ما.
https://rahtoosheh.dte.ir/article_68238_aae527162270b7a8eed2d32302edbc49.pdf
2014-09-23
9
23
10.22081/rt.2014.68238
جواد
محدثی
1
محقق و نویسنده
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
عوامل سعادت در قرآن
سعادت، مطلوب فطری و قلبی هر انسان است. انسان با تمام وجود تلاش میکند که از رنجها و سختیها رها شود و به زندگی آسوده و لذت واقعی و دایمی برسد. به همین دلیل، بسیار مهم است که آدمی، سعادت حقیقی را بشناسد و عوامل آن را بداند. البته خدای متعال که خالق انسان است، بهتر از هر کس دیگری سعادت واقعی و شقاوت و عوامل آن را در کتاب خویش، قرآن کریم، بیان نموده است. به همین دلیل، باید به قرآن مراجعه کنیم تا سعادت راستین را بشناسیم.
https://rahtoosheh.dte.ir/article_68239_c3d150f4ec91a7bd0ea02f345bc5a72c.pdf
2014-09-23
23
40
10.22081/rt.2014.68239
فرج الله
میرعرب
1
عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
آبرومندی در آموزههای قرآنی
آبروی مؤمن، در آموزههای دینی ارزش و جایگاه بالایی دارد؛ به گونهای که همردیف مال و جان وی میباشد و گاهی از جان و مال او نیز مهمتر است. ابن عباس میگوید: «رسول خدا ص خطاب به کعبه گفت: خوشا به حال تو ای خانه! چه باعظمتی و چقدر حرمت تو بزرگ است! به خدا سوگند که حرمت مؤمن نزد خداوند، از حرمت و عظمت تو بیشتر است؛ زیرا خدای تعالی از تو یک چیز را حرام کرده است؛ اما از مؤمن سه چیز را: خونش، مالش و سوء ظن به او.»[1] در بعضی روایات به جای عنوان «سوء ظن»، عنوان «عِرض مؤمن (آبروی مؤمن)» آمده است؛ چنانکه رسول اکرم ص فرموده: «خون (جان)، آبرو و مال مسلمان، بر مسلمان دیگر حرام است.»[2]
[1]. ورام بن ابیفراس، مجموعه ورام، قم: مکتبة الفقیه، 1410ق، ص60.
[2]. نهج الفصاحه، گردآوری و ترجمه: ابوالقاسم پاینده، تهران: سازمان انتشارات جاویدان، 1360ش، ص 611.
https://rahtoosheh.dte.ir/article_68240_4ff37044e27f81486bfd062308f38ac8.pdf
2014-09-23
41
60
10.22081/rt.2014.68240
سیدمحمود
طیب حسینی
1
دانشیار پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
وفای به عهد در قرآن، سنّت و سیرة حسینی
مهمترین سرمایه یک جامعه، اعتمادى است که افراد به یکدیگر دارند و هر آنچه این اعتماد و همبستگى را تقویت کند، مایه سعادت و پیشرفت جامعه است و هر کاری بر آن لطمه وارد نماید، عامل شکست و بدبختى است. از جمله امورى که اعتماد عمومى و خصوصى را شکوفا مىکند، وفاى به عهد یا صدق در وعده است. خداوند، «صادِقُ الْوَعْد» است و حضرت اسماعیل ع را نیز به این وصف میستاید و میفرماید: «إِنَّهُ کانَ صادِقَ الْوَعْد؛[1] او در وعدههایش راستگو بود.» پیش از ورود به بحث، لازم است به چند نکته اشاره شود.
[1]. مریم، آیه 54.
https://rahtoosheh.dte.ir/article_68241_1b83f1bcc56e61419ecd3f05787f05b9.pdf
2014-09-23
61
77
10.22081/rt.2014.68241
حسین
احسانی فر
1
پژوهشگر
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
ابتلا در فرهنگ قرآنی
در فرهنگ اسلامی و قرآنی، ابتلا (آزمایش)، یکی از سنتهای الهی است که از همان ابتدای خلقت آدمی در بهشتی که خداوند برای اولین فرد از نوع ما آفرید، آغاز گردید. خداوند آدم ع و حوا س را با پرهیزدادن از شجره ممنوعه، آزمایش کرد و اگرچه آنان در این اولینامتحان موفق نبودند، امّا این سنت همچنان ادامه یافت و تا قیامت نیز ادامه خواهد داشت. در این نوشتار میکوشیم، سنّت ابتلا را از جهات مختلف مورد بررسی قرار دهیم.
https://rahtoosheh.dte.ir/article_68242_a01afdf66c691150f2a612443e549d20.pdf
2014-09-23
77
96
10.22081/rt.2014.68242
شریفه
شریعتی
1
پژوهشگر و مدرس حوزه علمیه خواهران.
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
دینداری فصلی
امروزه، یکی از موضوعات مهم، آشنایی با آسیبهای دینداری است. البته آفتهای مطرح در بحث آسیبشناسی دین و دینداری، به حقیقت دین باز نمیگردد؛ بلکه به شیوه رویکرد مردم به دین، فهم و تلقیشان از دین و نیز نوع معرفت دینی و شیوه دینداری آنان مربوط میشود. آسیبدیدن دینداری، موجب شکستهشدن حریم انسانی و گسترش انواع تعدیها و تباهیها میگردد. اگر دین به سلامت باشد، به بهترین وجه انسان را در مسیر درست حفظ میکند. هر چه دین از سلامت و قوت افزونتری برخوردار باشد، سلامت و قوت انسان در زندگی نیز بیشتر خواهد بود؛ اما با شکستهشدن حریمهای دین و دینداری، همه چیز آدمی در معرض خطر قرار میگیرد. رشد و تعالی دین و دینداری در جامعه اسلامی، وابسته به شناخت حقیقت دین و دینداری و آفات آن، در پرتو متون دینی است.
https://rahtoosheh.dte.ir/article_68243_3539a3da1dc909bd7ce31f50d804f391.pdf
2014-09-23
97
111
10.22081/rt.2014.68243
محمد
سبحانی نیا
1
استادیار دانشگاه تفرش.
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
رابطه وسیله و هدف در مکتب حسینی
پیش از ورود به بحث در باره رابطه وسیله و هدف در مکتب حسینی، یادکرد دو نکته لازم مینماید:
نکته اوّل: بشر در کارهای اختیاری خویش، در پی وصول به اهداف مورد نظر خود است که برای نیل به آن، اقدام به گزینش وسیله مناسب، ضرورت دارد. عقل و منطق حکم میکند که هر کاری را از راه درستش انجام دهیم؛ مثلاً برای رفتن به پشت بام و طبقه بالای ساختمان، باید از نردبان، راهپله یا بالابر کمک گرفت. قرآن کریم نیز بیان میدارد: «وَ أْتُوا الْبُیوتَ مِنْ أَبْوابِها؛[1] به خانهها وارد شوید، از درِ آنها.» امام باقر ع در تفسیر این آیه میفرماید: هر کاری را باید از راه درست و با وسیله مناسبش انجام داد.[2]
[1]. بقره، آیه 189.
[2]. برقی، احمد بن محمد بن خالد، محاسن، تهران: دار الکتب الاسلامیة، 1330ش، ص 224.
https://rahtoosheh.dte.ir/article_68244_0a12bce667d2d55655ffa0c3457c6867.pdf
2014-09-23
111
129
10.22081/rt.2014.68244
حسن
عاشوری لنگرودی
1
* عضو هیأت علمی دانشگاه خوارزمی.
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
نیایش و ستایش در سیره امام حسین ع
واژه «ستایش» و «نیایش»، همخانواده بوده و به معنای تحسین، آفرین و دعایی است که از روی تضرع و زاری باشد.[1] نیایش و ستایش، در آموزههای اهل بیت: و از جمله در سیره امام حسین ع ، ظهور عشق به آفریدگار زیباییآفرین است. نیایش، تجلی روح متعالی انسان است. انسان نیایشگر، با بُراق دعا و نیایش از دامنه و کوهپایه نیازهای گوناگون فردی، اجتماعی، اقتصادی و مانند آن حرکت میکند و تا ستیغ بلند معرفت توحیدی اوج میگیرد. از این رو، نیایش ائمه اهل بیت:، بهخصوص امام حسین ع ، در واقع، حکمتنامه آموزشی و در عین حال، تربیتی است که در قالب گفتوگو با خداوند و به صورت اظهار نیاز و درخواستهای انسان مطرح شده است؛ ولی در حقیقت، آموزه خداشناسی، جهانشناسی و انسانشناسی، زیبا و عمیق و اثرگذار و ماندگار است. این معنا در سیره معرفتی و عملی سالار شهیدان، جلوه خاصی داشته است که در این پژوهه، به اندازه ظرفیت مقاله، در دو محور کلی «میقات نیایش» و «معراج ستایش» تبیین میشود.
[1]. ر.ک: دهخدا، لغتنامه، تهران: نشر مؤسسه انتشارات دانشگاه تهران، 1337ش، ج 4، ص 20271.
https://rahtoosheh.dte.ir/article_68245_47cb9d2655b6f5186eae6c0cf9b51b32.pdf
2014-09-23
129
145
10.22081/rt.2014.68245
محمدامین
صادقی ارزگانی
1
پژوهشگر
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
جلوههای عرفان حسینی
درک ماهیت قیام امام حسین ع و راز ماندگاری آن، نیازمند شناخت و واکاوی ابعاد و زوایای مختلف اجتماعی، سیاسی، مذهبی، تاریخی و عاطفی است. یکی از ابعاد مهم این نهضت که در شناساندن ماهیت آن نقش اساسی دارد، بُعد عرفانی آن است. عرفان، شناخت قلبی است که از طریق کشف و شهود حاصل میشود و کسی که چنین مقامی را دارد، «عارف» نامیده میشود و دانش مبتنی بر آن را «معرفت» میگویند.[1] از این نگاه، علم رسمی که حاصل بحث و استدلال عقلی و نقلی است، به کشف حقیقت نمیانجامد؛ بلکه فقط نشانِ حقیقت را میدهد؛ در صورتی که عرفان، حقیقت را به معاینه درک میکند.[2]
[1]. مصاحب، غلامحسین، دائرة المعارف فارسی، تهران: امیر کبیر، 1383ش، ج 2، ص 1651.
[2]. همان، ص 1729.
https://rahtoosheh.dte.ir/article_68246_82a2b9abdbce0ae0d8c66fbf03deff5f.pdf
2014-09-23
145
167
10.22081/rt.2014.68246
محمدکاظم
کریمی
mk.karimi@isca.ac.ir
1
پژوهشگر پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
قیام حسینی، از نگاه اهل سنّت
تاریخپژوهان و صاحبان اندیشه، قیام امام حسین ع را از زوایههای مختلف بررسی کرده و در باره آن اظهار نظر نمودهاند. برخی آن را ستوده و بعضی نیز بر آن خرده گرفتهاند. در این میان، عالمان اهل سنت نیز به دو گروه اقلیت و اکثریت تقسیم میشوند؛ عده اندکی از آنان، قیام حضرت را نقد کردهاند؛ اما شمار بسیاری از عالمان اهل سنت، این قیام را ستایش نمودهاند. نقد قیام، بیشتر به بحث رویکرد و اهداف قیام و نیز موضوع حمایت از یزید مربوط میشود؛ یعنی برخی عالمان اهل سنت، قیام امام را دنیاگرایانه تفسیر کرده و جنایات یزید را نادیده گرفتهاند. از این رو، نوشتار حاضر در دو محور ساماندهی شده است: محور نخست، برداشت دنیاگرایانه از قیام حسینی و محور دوم، بررسی دیدگاههای موجود در باره یزید
https://rahtoosheh.dte.ir/article_68247_1e5bdbb0f654f38e0bc1c9d961a14ddd.pdf
2014-09-23
167
185
10.22081/rt.2014.68247
عبدالرحمن انصاری
علیرضا انصاری
1
پژوهشگر
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
زمینهها و عوامل بیتفاوتی مردم نسبت به قیام و شهادت امام حسین ع
شهادت حسین بن علی ع بدان شکل اسفبار، تنها 50 سال پس از رحلت جد بزرگوارش رسول خدا ص ، آن هم به دست کسانی که به ظاهر مسلمان بودند، بیشک از سویی، در شمار دردناکترین و از سوی دیگر، تأملبرانگیزترین واقعۀ ادوار اسلامی و بلکه تاریخ میتواند باشد. اینکه چگونه کسانی که به کیش پیامبر اسلام ص بودند، در برابر شهادت نوادۀ محبوب ایشان بیتفاوت بوده و یا حتی در سپاه دشمن قرار داشتند، موضوعی است که ذهن هر پرسشگری را متوجه خود میکند. بر این اساس، یکی از موضوعات بایسته، بررسی علل بیتفاوتی مسلمانان در برابر قیام و شهادت امام حسین ع است. نوشتار حاضر میکوشد این امر را بررسی نماید.
https://rahtoosheh.dte.ir/article_68248_310ba66ccdf14d2b7987f1f480ace6d4.pdf
2014-09-23
185
199
10.22081/rt.2014.68248
مهدی
نورمحمدی
1
پژوهشگر پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
روانشناسی عزاداری
شناخت مؤلفهها و ویژگیهای مجالس عزاداری از منظر روانشناسی، اهمیت بسیاری داشته و نقش بهسزایی در ترویج و پیشبرد فرهنگ اسلامی دارد. آنچه در این بحث ارائه گردیده، نخست مفهومشناسی عزاداری است و آنگاه ضمن بیان مقوله عزاداری سالم، بهتفصیل از آثار فردی و پیامدهای اجتماعی برگزاری مجلس عزاداری اهل بیت: سخن به میان رفته است.
https://rahtoosheh.dte.ir/article_68249_136e968ebdc8a62645eb93cccd3af78f.pdf
2014-09-23
199
214
10.22081/rt.2014.68249
محسن
خیری
1
پژوهشگر و دانشجوی کارشناسی ارشد مشاوره.
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
عاشورا و فرصتها
انسان مؤمن، زیرک است و از هر فرصتی برای پیشرفت امور ایمانی و معنوی خود استفاده میکند. یکی از فرصتهایی که باید غنیمت شمرد، ایام محرم و عاشورا است. در آیات و روایات، به ما سفارش شده که همواره خواستهها و نیازهایمان را در پیشگاه خدا مطرح کنیم و این را از نشانههای بندگی و عبودیت انسان دانستهاند. در ایام محرم، فرصتی ناب برای توسل به اولیای خدا فراهم میآید و بهتبع، هر انسان موحدی باید از این زمان برای دعا و توسل استفاده کند و بر خلاف دیدگاه وهابیت، این روش، یکی از راههای ابراز بندگی و اقرار به وحدانیت و ربوبیت خدا است
https://rahtoosheh.dte.ir/article_68250_58215eb193d11405831767f8e2233c1a.pdf
2014-09-23
215
233
10.22081/rt.2014.68250
محمدعلی
مبینی
1
* عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
رهنمودهایی به عزاداران سالار شهیدان ع
عزاداری سالار شهیدان، امام حسین ع ، دارای شرایط و آدابی است که رعایت آنها کمک شایانی به بهتر برگزار شدن آن نموده و در عمل، به ترویج فرهنگ و معرفت حسینی در جامعه میانجامد. برای اینکه مراسم عزاداری را همسو با اهداف قیام عاشورا هدایت و مدیریت کنیم، بایسته است به رهنمودهای حضرت آیتالله جوادی آملی، برگرفته از کتاب کوثر کربلا[1]، توجه ویژه شود. بدیهی است که ملتزم شدن به رهنمودهایی از این دست، ضمن جلب رضایت خداوند و اهل بیت:، جامعه را از هر گونه افراط و تفریط در این مسیر برحذر داشته، عزاداری راستین و اثربخش را به تصویر میکشد.
[1]. جواد آملی، عبدالله، کوثر کربلا، قم: مرکز نشر اسراء، اوّل، 1391 ش، ص 303 ـ 310 (با تلخیص و ویرایش).
https://rahtoosheh.dte.ir/article_68251_c921ab8738b5f080c122af5519ddf2c9.pdf
2014-09-23
233
241
10.22081/rt.2014.68251
آیت الله جوادی
آملی
1
جواد آملی، عبدالله، کوثر کربلا، قم: مرکز نشر اسراء، اوّل، 1391 ش، ص 303 ـ 310 (با تلخیص و ویرایش).
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
سبک زندگی اهل بیت ع در تربیت فرزند
از اساسیترین نیازهای انسان، تربیت است. بشر، تنها در پرتو تربیت صحیح میتواند مسیر زندگی را با موفقیت طی کرده و به کمال، هویت و عبودیت دست یابد. از این رو، پیامبران الهی آمدهاند تا انسانها را تربیت نمایند. از عوامل مهم تربیت، الگوپذیری است. ما باور داریم که اهل بیت:، الگوهایی شایسته هستندو تکیه بر دیدگاهها و رفتارهای تربیتی آنان، کارآمدترین راهکار تربیتی برای تربیت، بهویژه تربیت فرزندان است. این نوشتار، جستاری است در باره سیره و گفتار اهل بیت: درتربیت فرزندان خود.
https://rahtoosheh.dte.ir/article_68252_e7db5b65397656d7674503e885ab582d.pdf
2014-09-23
241
260
10.22081/rt.2014.68252
علیرضا
انصاری
1
پژوهشگر
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
حقوق والدین بر فرزندان
در اسلام، همچنان که براى فرزندان حقوقى معین گردیده، براى والدین نیز حقوقى در نظر گرفته شده است. برای استحکام خانواده و آرامش و سلامت روانی جامعه، آشنایی با حقوق پدر و مادر، امری لازم است که باید فرزندان بیاموزند و در این زمینه تلاش کنند تا به سعادت برسند.
https://rahtoosheh.dte.ir/article_68253_e00b3b380499eab3f5aa258ffdd175c5.pdf
2014-09-23
261
281
10.22081/rt.2014.68253
عبدالکریم
پاک نیا تبریزی
1
پژوهشگر و مدرس حوزه علمیه.
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
پیوند با همسایه
در آموزههای دینی، حقوق متقابلی برای انسانها تعریف شده است که هر یک، موظّف به رعایت آنها هستند. توجه به این امر، نقش بنیادی در فرآیند زندگی مسالمتآمیز و ایجاد جامعه مطلوب دارد. یکی از این حقوق، حق همسایگان است که اسلام به آن بسیار اهمیت داده است. این نوشتار، به تحلیل و بررسی این موضوع میپردازد.
https://rahtoosheh.dte.ir/article_68254_1c310e12221b40b7ac963f3430b1f3e1.pdf
2014-09-23
281
296
10.22081/rt.2014.68254
محمدرضا
جباران
1
پژوهشگر پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
نحوست ماه صفر؛ پندار یا حقیقت!
یکی از موضوعات بایسته واکاوی، بررسی درستی یا نادرستی نحوست برخی ایام است. این نوشتار میکوشد تا ضمن بررسی آیات و روایات این موضوع، به طور خاص، به بررسی مسأله نحوست ماه صفر بپردازد و در نهایت نیز عدم همسویی این پندار را با آموزههای دینی اثبات نماید.
https://rahtoosheh.dte.ir/article_68255_8f57b88d97a1ec98d24b3ec41aa40b1e.pdf
2014-09-23
297
314
10.22081/rt.2014.68255
مجید
لاهیجانی امیری
1
پژوهشگر و دانشآموخته حوزه علمیه.
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
نگاهی به پایگاههای اینترنتی دینی
اوایل قرن بیستم میلادی، نخستین جرقه پیدایش رایانه زده شد و این پدیده مهم، در مسیر تکامل قرار گرفت. از سوی دیگر، شبکه جهانی اینترنت که هدف آن آسانسازی تبادل اطلاعات میباشد، زمینه ارتباط یارانههای سراسر جهان را به وجود آورده است؛ به گونهای که فاصلهها را از میان برداشته و امروزه، تمام دنیا به مثابه دهکده جهانی در آمده است؛ دهکدهای که برای حضور در آن، باید با قواعدش آشنا شد تا بتوان از ظرفیتهای جالب و جذاب آن استفاده کرد و رایانه، یکی از این ظرفیتها است.
https://rahtoosheh.dte.ir/article_68256_b6cd38ee1c06af242806c847ad331ca8.pdf
2014-09-23
315
328
10.22081/rt.2014.68256
محمدرضا
بهروز
1
عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
LEAD_AUTHOR