ORIGINAL_ARTICLE
بایستگی رعایت حق الناس با محوریت ویروس کرونا
شیوع جهانی بیماری مرموز کرونا در ماههای اخیر، خسارات و صدمات جانی و مالی فراوانی را به جامعه بشری تحمیل کرده است و انتهای این داستان دنبالهدار مشخص نیست. پس از ماهها مبارزه با این بیماری و زحمات و جانفشانیهای پرسنل درمانی، نیروهای جهادی و مسئولان کشوری، متأسفانه دوباره شاهد بازگشت مجدد این بیماری و روند صعودی آن هستیم. بیتوجهی به پروتکلهای بهداشتی و اصول اخلاقی، مهمترین عامل شیوع و گسترش این بیماری است. از مسائلی که در ایام بیماری واگیر کرونا اهمیت دو چندان یافته است، «رعایت حقوق مردم» است؛ زیرا کوتاهی و بیتوجهی در این زمینه سبب بروز آسیبهای جدی به سلامت شهروندان و توسعه زنجیره این بیماری سخت و کشنده شده است. این مقاله عهدهدار بررسی این موضوع از منظر اخلاقی است و تأکید بر این نکته دارد که سرپیچی از دستورالعملهای بهداشتی و بیتوجهی به آنها، از مصادیق ظلم به مردم و حقالناس است. آنچنانکه امام حسین ع حضور یاران را در قیام خویش منوط به رعایت حقالناس نمود، چنانکه شخصی به نام «عمیر انصاری» میگوید در کربلا امام حسین7 من فرمود: «نادِ فِی النّاسِ ألاّ یُقاتِلنّ مَعی رَجُلٌ عَلَیهِ دَینٌ، فَاِنَّهُ لَیسَ مِن رَجُلٍ یَمُوتُ وَعَلَیهِ دَینٌ لایَدَعُ لَهُ وَفاءً اِلاّ دَخَلَ النّار؛[1] به مردمی که برای یاری من آماده شدهاند، بگو: کسی که به مردم بدهکار است و حقّالناس به ذمه دارد و برای پرداخت آن چارهای نیندیشیده، اگر کشته شود، اهل دوزخ خواهد بود.»
[1]. گروه حدیث پژوهشکده باقر العلوم، فرهنگ جامع سخنان امام حسین7، ص 468.
https://rahtoosheh.dte.ir/article_69160_2deb2d0f876e7fc6a2845a3b443d170f.pdf
2020-07-22
7
17
10.22081/rt.2020.69160
کاظم
دلیری
1
دانشآموخته سطح 3 حوزه علمیه قم.
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
تحلیل قرآنی از گونههای انتخاب در کربلا
قرآن در سوره قیامت، حقیقتی را که منکران معاد در دنیا پنهان میکردند، آشکار میکند. آنان وانمود میکردند که شبههای علمی، یعنی ممکن نبودن زنده شدن مرده باعث میشود به رستاخیز ایمان نیاورند؛ ولی قرآن ماهیتشان را روشن کرد:
أَ یَحْسَبُ الْإِنْسانُ أَلَّنْ نَجْمَعَ عِظامَهُ بَلى قادِرینَ عَلى أَنْ نُسَوِّیَ بَنانَهُ بَلْ یُریدُ الْإِنْسانُ لِیَفْجُرَ أَمامَهُ؛[1] آیا انسان مىپندارد که هرگز استخوانهاى او را جمع نخواهیم کرد؟! آرى، ما قادر هستیم که (حتى خطوط سر) انگشتان او را موزون و مرتب کنیم. [نه اینکه به گمان او قیامتى در کار نباشد] بلکه انسان مىخواهد [با دست و پا زدن در شک و تردید] فرارویش را [از اعتقاد به قیامت که بازدارندهاى قوى است] باز کند [تا براى ارتکاب هر گناهى آزاد باشد!].
[1]. قیامت: 3 ـ 5.
https://rahtoosheh.dte.ir/article_69161_02551164664e84439bb56ad7986a23dc.pdf
2020-07-22
17
26
10.22081/rt.2020.69161
علی
خادمی
1
نویسنده و پژوهشگر.
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
نقش امام حسین ع در جهلزدایی از جامعه
پس از گذشت 50 سال از رحلت پیامبر ص ، مدعیان پیروی از ایشان، فرزند و اهلبیت او را شهید و اسیر کردند. در چرایی این اتفاق از تلاش بیوقفه زمامداران اموی و بهویژه معاویه نباید غافل بود. او برای حکومت بر مردم کوشید تا قدرت درک و فهم جامعه را پایین نگه دارد؛ بهطوری که مردم فاقد قدرت تحلیل و تشخیص باشند. زمامداران اموی برای حفظ قدرت، به ترویج جبرگرایی پرداختند و مفاهیم سهگانه اطاعت از حاکم، لزوم همراهی با جماعت و حرمت نقض بیعت را تحریف کردند. چنین جهلی که با سوءاستفاده از باورهای دینی و ارزشهای اسلامی همراه است، «جهل مقدس» نامیده میشود. جهل مقدس مردم زمان امام حسین ع چنان فراگیر شده بود که امام صادق ع میفرماید: «وَ بَذَلَ مُهْجَتَهُ فِیکَ لِیَسْتَنْقِذَ عِبَادَکَ مِنَ الْجَهَالَةِ وَ حَیْرَةِ الضَّلَالَة؛[1] امام حسین ع جانش را در راه تو بذل کرد تا بندگانت را از جهالت و سرگردانیِ گمراهی برهاند». فاجعه جهل مقدس، بهگونهای بود که امام با اهدای خون خود و خاندان و یارانش تلاش کرد تا مردم از جهل و نادانی رهایی پیدا کنند؛ زیرا تا رهایی از جهالت انجام نگیرد، رهایی از ظلم و فساد و بیداد امکانپذیر نخواهد بود و برپایی ارزشهای دینی میسر نخواهد شد. [1]. محمد بن حسن طوسی؛ تهذیب الأحکام؛ ج 6، ص 113.
https://rahtoosheh.dte.ir/article_69162_03e5e09888ea41f0179e5ebd128b80f1.pdf
2020-07-22
27
37
10.22081/rt.2020.69162
محمد
علینی
m.ellini@yahoo.com
1
کارشناس علمی گروه تولید محتوای فرهنگی و تبلیغی.
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
پیامدهای فرهنگی و معنوی کرونا
بیماری کرونا که در اصطلاح علمی «ویروس کووید 19» شناخته شده است، به دلیل آنکه بخش عظیمی از ظرفیت انسانی، اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی کشور و جامعه جهانی را درگیر کرده است، یکی از پدیدههای مهم و اثرگذار در مقیاس ملی و جهانی طی قرنهای اخیر قلمداد میشود. از این رو واجد کارکردها، پیامدها، آثار و نتایج مثبت و منفی متعددی است که بررسی آنها، به شناخت بهتر ابعاد آن و نیز شرایط مقابله و کنترل آن کمک شایانی میکند. اگر چه این بیماری موجب آسیبهای مادی و معنوی فراوانی شده است، اما آثاری نیز داشته است که این نوشتار تنها به آثار فرهنگی و معنوی آن میپردازد.
https://rahtoosheh.dte.ir/article_69163_fe14daedb6ba881feecdf5eb62177903.pdf
2020-07-22
39
51
10.22081/rt.2020.69163
محمدکاظم
کریمی
mk.karimi@isca.ac.ir
1
پژوهشگر پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
زیباییهای کربلا غیرت دینی، شجاعت، ایثار
تاریخ بشر همواره شاهد تقابل دو جریان حق و باطل بوده و خواهد بود. در یک سو همه خوبیها و زیباییها و در سوی دیگر همه زشتیها و بدیها نمود پیدا میکند. حاملان جریان اول ، انبیا و اولیا: هستند که طلایهدار دینداری، عدالت، معنویت و ستمستیزیاند و حاملان جریان دوم، حاکمان ستمپیشه و سلطهطلبانی همچون فرعون و نمرود به عنوان پرچمداران دینستیزی، ظلم و جنایت هستند. این دو جریان، دو فرهنگ هستند: فرهنگ الهی و فرهنگ جاهلی. قیام کربلا نیز تقابل دو فرهنگ الهی و جاهلی است که یک سوی آن همه زیباییها، مانند غیرت، شجاعت، ایثار، آزادگی و بصیرت، و در سوی دیگر همه زشتیها، مانند ستم و دنیاطلبی نمود پیدا میکند. در این نوشتار برخی از زیباییهای کربلا تبیین میشود.
https://rahtoosheh.dte.ir/article_69164_0f8b5825c95a42162d8eae88ed7d4e87.pdf
2020-07-22
51
61
10.22081/rt.2020.69164
سیدمحمدحسین
راجی
1
نویسنده و پژوهشگر.
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
زیباییهای کربلا حریت و آزادگی، بصیرت
اگر چه حادثه عاشورا در زمان محدود و در مکان خاص اتفاق افتاد، اما شعاع و گستره آن جهان را فرا گرفت و بدان زیبایی بخشید، چنانچه حضرت زینب3 فرمود: «مَا رَأَیْتُ إِلَّا جَمِیلًا؛[1] من چیزی جز زیبایی نمیبینم». امام حسین7 در طلیعه سفر کربلا اظهار امیدوارى کرده بود: «امیدوارم آنچه خدا برای ما اراده فرموده است خیر باشد، چه کشته شویم و چه پیروز گردیم».[2]
زیبا دیدن خواهر و خیر دیدن برادر، مکمل یکدیگرند. جلوههاى زیبایى و نمادهاى جمال در آینه کربلا بسیار است که حریت و آزادگی و بصیرت دو عنصر از مهمترین زیباییهای عاشوراست که این نهضت را جاودانه ساخت. این نوشتار میکوشد حریت و آزادگی و بصیرت را بیان کند.
[1]. علی بن موسی ابنطاووس؛ اللهوف علی قتلی الطفوف؛ ص 142.
[2]. لوط بن یحیى، ابو مخنف کوفى؛ وقعة الطفّ؛ ص 174.
https://rahtoosheh.dte.ir/article_69165_3ea8d19b77d576bd38b87793f0d72472.pdf
2020-07-22
61
72
10.22081/rt.2020.69165
سیدمحمدحسین
راجی
1
نویسنده و پژوهشگر.
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
عزاداری و عقلانیت
اصل عزاداری برای رفتگان و عزیزان خواه به مرگ طبیعی از دنیا رفته، یا کشته شده باشند، در تمام فرهنگها و ملتها و از جمله در فرهنگ اسلامی وجود دارد و مورد تأیید است. عزاداریها برای رفتگان و کشتگان، غالباً برخاسته از احساسات انسانی است؛ اما در مورد شخصیت شهید بزرگ اسلام، امام حسین7 فقط یک موضوع احساسی نیست. اگر چه این شهادت 1400 سال پیش به وقوع پیوسته است، اما افزون بر مظلومیت خاص آن حضرت در این واقعه، ابعاد مختلف این مسأله سبب شده تا سوگواری برای آن حضرت از مرز احساس و عواطف فراتر برود و با عقلانیت مورد تأیید و پشتیبانی قرار گیرد. وجود دو عنصر احساس و عقلانیت در آن، موجب شده است تا این حادثه همچنان زنده و زندگی بخش باشد.
https://rahtoosheh.dte.ir/article_69166_b452965a74c55e2f4375d29848771d55.pdf
2020-07-22
73
83
10.22081/rt.2020.69166
سیدمحمد
اکبریان
1
عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
حضرت زینب س نماد صبر جمیل
بیتردید حضرت زینب س شخصیتی تأثیرگذار در تاریخ و اسوهای جامع و کامل برای همگان است. شخصیتی که در نهضت عظیم کربلا، نقش اساسی و سرنوشتسازی در حفظ و ماندگاری و جاودانگی این قیام داشته است. مهمترین و برجستهترین بخش زندگی حضرت زینب س ، صبر و مقاومت در بُعد اجتماعی و سیاسی است که به عنوان بارزترین خصیصه آن بزرگوار به شمار میآید؛ موضوعی که ابعاد مختلف آن در رویدادهای گوناگون زندگی آن حضرت کاملاً مشهود و محسوس است و از او به عنوان شخصیت نمونه و نماد صبر جمیل ساخته است. در این نوشتار، تصویری از نوع و کیفیت صبر جمیل آن حضرت به عنوان الگوئی جاودانه ارائه میشود.
https://rahtoosheh.dte.ir/article_69167_e323c944b49630bbf151b38c9a7c72ea.pdf
2020-07-22
83
94
10.22081/rt.2020.69167
سیداحمد
میرعمادی
1
نویسنده و پژوهشگر.
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
نگاهی به ویژگیهای شخصیتی حضرت ابوالفضل العباس ع
حضرت ابوالفضل العباس ع نه تنها ستاره شهدای کربلا، بلکه تنها شهید واقعۀ عاشورا بعد از سیدالشهداءع است که صاحب زیارتنامه مأثوره از سوی امام صادق ع است. این امر حضرت را کانون توجه دلها و قلبهای فراوانی کرده است. رمزگشایی از شخصیت ایشان، نیازمند شناخت خصوصیاتی است که در کلمات کوتاه و رَجَزهای حماسی ایشان در واقعۀ عاشورا، بیان شده و در زیارتنامه آن حضرت و نیز گواهیهای امام حسین ع و امام سجاد ع نسبت به این ویژگیها آمده است. در این مقاله به پنج ویژگی برجسته آن حضرت که میتواند برای ما الگو باشد، پرداختهایم
https://rahtoosheh.dte.ir/article_69168_72071cf8b80ebe9e5aca674f689218b8.pdf
2020-07-22
95
107
10.22081/rt.2020.69168
میرتقی
قادری
1
نویسنده و پژوهشگر.
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
امام حسین ع نفس مطمئنه
طبق دلایل نقلی، حضرت سیدالشهدا ع مصداق بارز نفس مطمئنه بود و حماسه عاشورا در محرم 61 قمری، یکی از تفاسیر سوره فجر است که با قیام امام حسین ع و یارانش تطبیق میشود. در این فرصت به مناسبت لقب ویژه قرآنی «نفس مطمئنه» که اهلبیت ع در روایات متعددی درباره امام حسین ع مطرح نمودهاند، نکاتی در دو محور بیان میشود. در محور اول، نکتههایی درباره نفس مطمئنه و در محور دوم، جلوههایی از سیره و سخن حضرت اباعبدالله الحسین7 در مورد این واژه قرآنی بیان میشود.
https://rahtoosheh.dte.ir/article_69169_b5a95ce700cacbdc26f69c326529f18d.pdf
2020-07-22
107
118
10.22081/rt.2020.69169
عبدالکریم
پاک نیا
paknia86@yahoo.com
1
نویسنده و پژوهشگر.
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
شیوههای مواجهه با حوادث و بلایا در سخن و سیرۀ امام سجاد ع
حوادث و بلایا، بخشی از حقایق زندگی انسان هستند. ترس و نا امنی، گرسنگی و فقر، بیماری و معلولیتهای جسمی، فقدان عزیزان و خسارات مالی و آزار و اذیتهای جسمی و روحی دیگران، از مهمترین حوادث و بلایایی هستند که افراد بشر با آن درگیرند. این حوادث و بلایا گاه با اسباب طبیعی، مانند سیل و زلزله رخ میدهد و گاه با اسباب بشری، مانند جنگ. موضعگیری درست در برابر این حوادث و بلایا، نقش مهم و تعیینکنندهای در زندگی انسان دارد. این نوشتار بر آن است تا با بهرهگیری از سخن و سیره پیشوای چهارم، امام زینالعابدین ع ، شیوههای مواجهه درست با حوادث و بلایا را مشخص کند؛ زیرا این اسوه صبر و شکیبایی از ابتدا تا انتهای حادثه کربلا حضور داشت و از یک سو بار سفر و مصیبت شهادت و فراق عزیزان خود را به دوش کشید و از سوی دیگر رنج اسارت را به جان خرید و همه مراحل آن را بهزیبایی پشت سر گذاشت. در سخن و سیره این امام همام، دستکم سه شیوه کلی برای برخورد با حوادث و بلایا وجود دارد که به شرح آنها میپردازیم.
https://rahtoosheh.dte.ir/article_69170_b74afcd20f2fda48a7c978061e97279d.pdf
2020-07-22
119
131
10.22081/rt.2020.69170
کاظم
دلیری
1
دانشآموخته سطح 3 حوزه علمیه قم
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
نگاهی به سازوکارهای تحقق جهش تولید
یکی از روشها و شیوههای ترسیم جهتگیری کلی نظام و مسئولین که به ابتکار مقام معظم رهبری ایجاد شده است، نامگذاری سالهاست که به طور رسمی از سال 1378 در پیام نوروزی ایشان آغاز شده و در سالهای بعد نیز این روند ادامه یافته است. بیانات رهبر معظم انقلاب که به مناسبتهای مختلف ایراد میگردد، همواره مشتمل بر موضوعات و مسائل به همپیوسته است. انتخاب عنوان سال نیز بر اساس تحولات و انتقادات و بررسی بدنه کارشناسی نظام و مشورت با نخبگان صورت میگیرد. تأکید ویژه آیتالله خامنهای بر اقصاد مقاومتی، حمایت از تولید داخلی و جهش تولید ـ که ریشه قرآنی دارد ـ در سالهای اخیر، میتواند آغازی برای برنامهریزی به منظور دستیابی به اهداف ترسیم شده از سوی ایشان باشد که تحقق آن، مستلزم همکاری دو سویه دولت و مردم است. نامگذاری سال 1399 به «جهش تولید»، در امتداد راهبرد تولید در سال گذشته و بیش از یک دهه شعارهای اقتصادی برای برونرفت از تنگناها و چالشهای اقتصادی است. در این نوشتار برخی از راهکارهای تحقق جهش تولید را با بهرهگیری از آموزههای دینی مورد بررسی قرار میدهیم.
https://rahtoosheh.dte.ir/article_69171_13645e32922569e34b3d64959ac51539.pdf
2020-07-22
131
140
10.22081/rt.2020.69171
زهرا
رضائیان
1
کارشناس ارشد علوم قرآن و حدیث
LEAD_AUTHOR