ORIGINAL_ARTICLE
آسیبهای فردی و اجتماعی روابط دختر و پسر
پژوهش درباره موضوع روابط دختر و پسر، از بایستههای جامعه ماست؛ زیرا امروزه این امر به بحران اخلاقی و اجتماعی تبدیل شده است. اگرچه نمیتوان آمار دقیقی از میزان این رابطه ارائه نمود، اما برخی گزارشها حاکی از آمار بالای این نوع روابط است.[1] این، همان هنجارشکنی است که زیربنای جامعه، یعنی نهاد مقدس خانواده[2] را به طور جدی تهدید مینماید.
متأسفانه، روابط دختر و پسر، تمایل جوانان به ازدواج را کاهش داده و نظام برخی خانوادهها را متزلزل کرده، ازاینرو، بایسته است که از دو منظر روانشناسانه[3] و جامعهشناسانه[4] به این امر بپردازیم.
مقصود از روابط دختر و پسر، روابط مخفیانه و خارج از چارچوب قانون و شرع است که با بافت فرهنگی ما همسویی ندارد. البته روابط دختر و پسر، ابعادی گسترده دارد که نوشتار پیش رو، تنها برخی آسیبهای فردی و اجتماعی آن را بیان مینماید.
[1]. ر.ک: پایگاه اینترنتی تابناک: www.tabnak.ir/fa/news.
[2]. محمدباقر مجلسی، بحار الأنوار، ج 100، ص 222. رسول اکرم9 فرمود: «ما بُنِیَ فِی الاسلامِ بِناءٌ اَحَبُّ اِلی اللهِ عزّوجلّ مِنَ التَزویجِ؛ در اسلام بنایی محبوبتر از ازدواج نزد خدا ساخته نشده است.»
[3]. Sociologycal.
[4]. Psychologycal.
https://rahtoosheh.dte.ir/article_68207_9b8816e036f64e24266e12d7336ca112.pdf
2015-06-22
17
34
10.22081/rt.2015.68207
علیرضا
انصاری
1
پژوهشگر
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
بایستگی مهارتهای شوهرداری پیش از ازدواج
یکی از عوامل مهم آسیبپذیری ازدواجها، نبود مهارتهای کافی در همسران است که موجب تنش و رنجش میشود و نیز خطری جدی برای دوام و پایداری زندگی به حساب میآید. امروزه با توجه به پیشرفت ارتباطات، ضرورت یادگیری مهارتهای زندگی در دختران و پسران، بیش از پیش احساس میشود. بنابراین، عدم آشنایی مناسب همسران با این مهارتها پیش از ازدواج، باعث ایجاد مشکلات بسیاری در ابتدای زندگی مشترک میشود؛ زیرا همسران، در مورد چگونگی گفتار، رفتار و یا واکنش در موقعیتهای مختلف زندگی دانشی ندارند و فقدان مهارتها در برخی ازدواجها، موجب فروپاشی این پیوند مقدس میشود. ازاینرو، یادگیری مهارتها ضامن بقای ازدواجهاست؛ همچنین، بهترین دوران برای آموزش مهارتها، نوجوانی و ابتدای جوانی و از موثرترین نهادهای آموزشی، پس از خانواده، دبیرستانها و دانشگاهها هستند. با توجه به اهمیت موضوع و رسالت مراکز آموزشی، انتظار میرود که آموزش مهارتها در چندین واحد درسی در برنامهریزیهای کلان آموزشی قرار گیرد.
این نوشتار، با استفاده از منابع دینی و روانشناسی، به ضرورت یادگیری چندی از مهارتهای مهم زندگی توسط دختران، پیش از انتخاب همسر میپردازد.
https://rahtoosheh.dte.ir/article_68208_9e0c40fa0d7702c776e8c70d8067b758.pdf
2015-06-22
35
48
10.22081/rt.2015.68208
سیده طاهره
موسوی
1
پژوهشگر
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
معیارهای گزینش همسر در آموزههای دینی
یکی از مسائل بسیار مهم و اساسی قبل از ازدواج، درنظرگرفتن معیارهایی برای انتخاب همسر است. به جرئت میتوان گفت بیشترین مشکلاتی که در زندگی مشترک به وجود میآید، ناشی از رعایتنکردن معیارهای انتخاب همسر است. اکثر روانشناسان و متخصصان خانواده معتقدند: هر اندازه زن و مرد قبل از ازدواج، اطلاعات صحیح و دقیقترى نسبت به یکدیگر داشته باشند، ازدواج موفقتری خواهند داشت.
به هر حال، باید توجه داشت که انتخاب همسر، مانند انتخاب لباس و یا گزینش نوکر نیست؛ زیرا شخص با انتخاب همسر میخواهد شریک زندگی برگزیند؛ شریکی که تا پایان عمر همراه و همراز او باشد. ازاینرو، عقل حکم میکند که انسان درباره همسر آیندهاش تحقیق کند و از شتابزدگی و اغماض بپرهیزد. در آموزههای دینی نیز به این امر توجه ویژهای شده است. امام صادق(ع) میفرماید: «اِنَّما الْمَرْأَةُ قِلادَةٌ فَانْظُرْ ما تَتَقَلَّدُ؛[1] همانا زن همانند گردن بندی است که به گردن انسان افکنده میشود؛ دقت کن چه گردن بندى بر گردن زندگى خود مىافکنى.» پیشوایان معصوم: دستور دادهاند: هنگام انتخاب همسر، ابتدا وضو بگیرید و دو رکعت نماز بخوانید و آنگاه از خداوند مهربان بخواهید، همسری شایسته نصیب شما گرداند و سپس سراغ انتخاب همسر بروید.[2]
اسلام برای گزینش همسر معیارهای را معین کرده است که رعایت و بهکار بستن آنها موفقیت تشکیل خانواده را افزایش میدهد. بیتردید یکی از علل شکست خانوادهها، نادیدهگرفتن معیارهای دینی است. در این نوشتار سعى شده، معیارها و ملاکهاى انتخاب همسر شایسته، تبیین گردد.
[1]. محمّدباقر مجلسی، بحارالأنوار ، ج100، ص233.
[2]. محمد بن حسن حر عاملی، وسائل الشیعه، ج14، ص79.
https://rahtoosheh.dte.ir/article_68209_0520d6832a5219543842214dc980932d.pdf
2015-06-22
49
68
10.22081/rt.2015.68209
جناب
عسکری اسلام پور کریمی
1
پژوهشگر
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی روابط عروس و مادرشوهر
روابط بین عروس و داماد با خانواده همسر، از دیرباز در فرهنگ ایرانی و حتی در فرهنگهای دیگر، مسئلهای قابل اهمیت بوده است. اگر بگوییم رابطه عروس و مادرشوهر، جزء پیچیدهترین، معنادارترین و پرفراز و نشیبترین رابطهها در گستره روابط اجتماعی فرد پس از ازدواج است، بیراه نگفتهایم. زن و مرد، حتی با بیشترین تناسب، پس از ازدواج با اختلاف نظرها و سلیقههای مختلفی روبهرو میشوند که میان آنها و یا بستگان مرتبط با آنان وجود دارد؛ از جمله، بسیاری از مشکلات ارتباطی بین مادرشوهر و عروس، ناشی از نگرشهای نادرست، سوء تعبیرها، دلخوریهای مداوم، حساسیتها، توقعات بیجا، خودخواهیها، نداشتن شناخت کافی از یکدیگر و پیشزمینههای غرضورزانه است.
معمولاً عروسخانمها از بیاحترامی مادرشوهر و به رسمیت نشناختن هویت آنها و دخالتهای نابجا در زندگی زن و شوهر گله دارند و مادرشوهرها نیز از بیتجربگی و غرور عروس و بیتوجهی به شوهر و آشفتگی خانه و گوشسپردن مدام به حرفهای مادر و خواهرش شکایت میکنند. این مشکل، در واقع، چالشی فرهنگی است. در این نوشتار، به بررسی روابط عروس و مادرشوهر میپردازیم.
https://rahtoosheh.dte.ir/article_68210_180d28dad7a54d5039d688851db7888e.pdf
2015-06-22
69
84
10.22081/rt.2015.68210
محمد
سبحانی نیا
1
استادیار دانشگاه کاشان
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
رفتارشناسی زن در برابر همسر
بیتردید، شوهرداری، هنر است و اگر زنان به این هنر آشنا باشند، میتوانند با انجام وظایف خود، خانه را به صورت «بهشت» درآورند و از شوهر و فرزندان خویش، افرادی لایق بسازند. ازاینرو، از نظر اسلام شوهرداری از اهمیت والایی برخوردار است. رسول خدا(ص) فرمود: «لَوْ أَمَرْتُ أَحَداً أَنْ یسْجُدَ لِأَحَدٍ لَأَمَرْتُ الْـمَرْأَةَ أَنْ تَسْجُدَ لِزَوْجِهَا؛[1] اگر سجده برای غیرخدا جایز بود، هر آینه به زن دستور میدادم که بر شوهرش سجده کند.» علی(ع) نیز فرمود: «جِهَادُ الْـمَرْأَة حُسْنُ التَّبَعُّلِ؛[2] جهاد زن، خوبشوهرداری است.»
این نوشتار که در محورهای زیر سامان یافته، می کوشد چگونگی رفتار زن در برابر شوهر را بیان نماید.
1. کلینی، الکافی، ج 5، ص 50.
2. همان، ص 507.
https://rahtoosheh.dte.ir/article_68211_1d1ddc9447e1ec568f4b0273736dab6a.pdf
2015-06-22
85
100
10.22081/rt.2015.68211
عذرا
انصاری
1
نویسنده
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
وظیفه زن در تعامل جنسی
این نوشتار، به بررسی وظایف زنان در تعامل جنسی همسران اختصاص دارد. هدف از طرح این بحث، جلب توجه بانوان به اهمیت رابطه جنسی در محیط خانواده و ضرورت مهارتآموزی در این زمینه است؛ هرچند توجه و تأمین نیاز جنسی همسر، از وظایف مشترک زن و مرد است.
https://rahtoosheh.dte.ir/article_68212_8b1caa04ab5c4024fa25fb807041fadc.pdf
2015-06-22
101
114
10.22081/rt.2015.68212
محمدرضا
جباران
1
نویسنده و پژوهشگر
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
مادر، تجلّی گاه صفات الهی
مادرشدن برای زن، همانند غنچهدادن برای گل و میوهدادن برای درخت است؛ نمادی است از خلقت و قدرت لایزال الهی؛ جلوهای است از جلوههای الهی و تجلّی روشنی است از صفات پاک خداوندی. ازاینرو، مادربودن، از قداست برخوردار است و شایسته تکریم. مادر، یعنی جلوهگاه صبر و حلم، پناهگاه و مأمن، معلم ایثار و گذشت و مظهر شفقت و رحمت. در فرهنگ اسلامی، مادربودن، با صفاتی مثبت همراه است؛ درحالیکه در فرهنگ و فلسفه غربی، بهخصوص مکتب فمینیسم، در تلاش هستند اقتضائات طبیعی زن را زیر سؤال ببرند و بکوشند خود را به دنیای مردانه وارد نمایند. آنان میپندارند که دنیای موجود زنان، ساخته و پرداخته مردان است و این مردان بودند که اقتضائاتی چون: جنسیت، مادرشدن یا مربیبودن را بر عهده زنان نهادند!
در این نوشتار، بر آنیم با تکیه بر آیات و روایات اسلامی، به ویژگیها و نقشهای مادری که بارقهای است از صفات الهی، بپردازیم تا جایگاه و منزلت زن در نظام خلقت الهی روشنتر شود.
https://rahtoosheh.dte.ir/article_68213_1ebac99e053f1cda31a156f90c6ea62c.pdf
2015-06-22
115
127
10.22081/rt.2015.68213
فضه
خاتمی نیا
1
نویسنده و پژوهشگر
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
رقابتهای ناسالم زنان
«رقابت» اگر با مبنای اخلاقی در اَبعاد مثبت و معنوی رخ دهد، سوقدهنده آدمی به سوی کمال است؛ اما «رقابت ناسالم» زمینهسازِ سقوط آدمی از قله بلند انسانیت میشود. رقابت ناسالم، اگرچه ممکن است در میان مردان نیز وجود داشته باشد، اما فراوانیِ این پدیده، به دلایل روانشناختی و جامعهشناختی، در بین زنان مشهودتر است. در این نوشتار، «رقابت ناسالم» با تعبیر عامیانه «چشموهمچشمی» برابر دانسته شده، ریشهها و علل، جلوه، آثار و راهکارهای مقابله با آن، با بهرهگیری از منابع روایی بررسی میشود.
https://rahtoosheh.dte.ir/article_68214_91223494c5559f131d5c038335fa1c68.pdf
2015-06-22
127
141
10.22081/rt.2015.68214
سیده مریم
طباطبایی ندوشن
1
نویسنده و پژوهشگر
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
آسیبشناسی شبکههای ماهوارهای
امروزه رسانههاى ارتباط جمعى در گونههای مختلف با یکدیگر بر سر حاکمیت و ربودن وقت و سرمایه و توجه و تمایلات مخاطبان خود رقابت میکنند. در این میان، ماهواره به عنوان یکی از رسانهها و ابزارهای اصلی انتقال و گسترش ارزشهای فرهنگی و اجتماعی، بیش از گذشته چهرۀ خود را در بین خانواده نمایان ساخته و استقبال فراوان مخاطبان از این رسانه، باعث شده طی سالهای اخیر صدها شبکۀ تلویزیونی تأسیس گشته و شبانهروزی برنامههای گوناگونی را به نمایش گذارند. بیشک پیشرفت رسانههای ماهوارهای بیقید و شرط، پدیدهای مطلوب نیست در تجربۀ کوتاه و چندین ساله، معلوم شد که برخی از پیامدهای سوء این پدیده، از حیث فرهنگی به شدت آسیبزاست. فرایند ارتباطات از راه دور و استفاده از ماهواره و دیگر رسانههای گروهی برای پخش امواج در سطح گسترده، شمشیری دو لبه است که میتواند پیآمدهای مثبت و منفی داشته باشد.
در این جا به بیان برخی از آسیبهای شبکههای اجتماعی ماهوارهای که خانوادهها را با چالش مواجه ساخته است پرداخته شده و در پایان به ذکر راهکارها و پیشنهادهایی در این خصوص اشاره خواهد شد.
https://rahtoosheh.dte.ir/article_68215_76be86e2a386431ee521ca0f5042a127.pdf
2015-06-22
141
157
10.22081/rt.2015.68215
معصومه
محمدی سیف
1
نویسنده وپژوهشگر
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
احکام ویژۀ بانوان
آشنایی با احکام، بهخصوص مواردی که بیشتر مورد نیاز است، از ضروریات هر مسلمان معتقد است. درباره احکام، کتابها و مقالات فراوانی نگارش یافته که هر کدام میتوانند بُعد یا ابعادی از مسائل مورد ابتلا را به انسان بیاموزند.
در این نوشتار، بر آنیم که برخی مسائل ضروری برای بانوان، خاصه خواهران مبلّغ را گردآوری نماییم؛ ولی با توجه به گستردگی احکام، بهویژه در عصر ما، انجام چنین کاری نیاز به تتبع و کاوش فراوان داشت. ازاینرو، کتابها و رسالهها متعددی که در این باره وجود داشت، مطالعه و جستوجو شد.
البته با تمام تلاشی که انجام گرفت، موفق نشدیم فتاوای همه مراجع عالیقدر، در پرسشهای مطرح شده را به دست آوریم؛ اما در موارد بسیاری فتوای همه یا بیشتر مراجع آمده است. کسانی که با احکام آشنایی دارند، بهخوبی میدانند که به دست آوردن دیدگاه مراجع تقلید، آن هم در موارد متنوع و گوناگونی، کار بسیار سختی است. گاهی لازم است صدها صفحه کتاب را بررسی کرد تا شاید بتوان به فتوای مورد نظر رسید.
در نقل دیدگاهها، سعی شده که متن فتوا ذکر شود؛ البته در موارد اندکی، متن تلخیص گردیده یا بخش مورد نیاز آمده است. پیشتر از اینکه نام مراجع عالیقدر بدون القاب آمده است، پوزش میطلبیم.
https://rahtoosheh.dte.ir/article_68216_390afa24931c2d340e8727c26f2b2d88.pdf
2015-06-22
157
188
10.22081/rt.2015.68216
عبدالرحمن
انصاری
1
نویسنده و پژوهشگر
LEAD_AUTHOR