استفاده از فرصت ها از نگاه قرآن و روایات
محمدمهدی
فیروزمهر
عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
author
text
article
2021
per
یکی از مشکلات همیشگی عموم انسانها، بهویژه در جامعه معاصر، با وجود امکانات مادی و معنوی فراوان برای پیشرفت و تعالی در عرصههای گوناگون، بیبرکتی عمر برای بسیاری از افراد است. بیبرکتی عمر به این معناست که افراد در مدت عمر خود نمیتوانند کار قابل توجهی در بعد مادی و معنوی برای خود و برای جامعه انجام دهند. بنابراین، چرا عمرها بیبرکت میشود؟ راهکار برونرفت از این معضل چیست؟ در نوشته پیشرو، تلاش شده است بر اساس آموزههای قرآنی جوابی اجمالی به سؤالهای یاد شده ارائه شود.
فصلنامه ره توشه
معاونت فرهنگی و تبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم
2821-2797
2
v.
شماره 5 رمضان
no.
2021
9
19
https://rahtoosheh.dte.ir/article_69717_ceab3a67a941fd0d670a57c5fbd97972.pdf
dx.doi.org/10.22081/rt.2021.69717
آثار فردی و اجتماعی روزه
عباس
کوثری
عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
author
text
article
2021
per
گستره سبک زندگی اسلامی یا همان حیات طیبه، عبودیت و بندگی خداست که بر چهار اصل رابطه با خدا، رابطه با خویشتن، رابطه با مردم و رابطه با طبیعت استوار است. مهمترین جلوههای رابطه با خدا، عبادتهایی است که اساس آن، بر قصد قربت نهاده شده و یکی از آنها روزه، به عنوان یکی از جلوههای زیبای عبادت و بندگی است. روزه از پایههای اسلام است؛ به این معنا که فرد زمانی در شمار مسلمانان قرار میگیرد که به روزه معتقد باشد. در این مقاله ضمن اشاره به پیشینه روزه، به بخشی از آثار و فواید ارزشمند آن اشاره میشود تا حکمت الهی درباره این مسأله بیش از پیش اشکار گردد.
فصلنامه ره توشه
معاونت فرهنگی و تبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم
2821-2797
2
v.
شماره 5 رمضان
no.
2021
21
28
https://rahtoosheh.dte.ir/article_69718_d57cea2c1601e8d678756adf575bd709.pdf
dx.doi.org/10.22081/rt.2021.69718
آداب مهمانی در اسلام
عیسی
عیسیزاده
عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
author
text
article
2021
per
یکی از رفتارهای اجتماعی، دید و بازدید از خویشاوندان، همسایگان و به طور کلی افراد دیگر جامعه است. راههای مختلفی برای اجرای این رفتار اجتماعی وجود دارد که رایجترین آنها مهمانی دادن به خویشاوندان، دوستان و آشنایان است. مهماننوازی و پذیرایی خوب و شایسته از مهمانان، یکی از خصایل نیکو و ارزشمند دین اسلام شمرده شده است. مهمانی در اسلام آدابی دارد که در این مقاله به برخی از آنها اشاره میشود.
فصلنامه ره توشه
معاونت فرهنگی و تبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم
2821-2797
2
v.
شماره 5 رمضان
no.
2021
29
38
https://rahtoosheh.dte.ir/article_69719_d6bcbe2d06ba2e322dc0fdaa59bbf712.pdf
dx.doi.org/10.22081/rt.2021.69719
موانع یاد خدا از منظر قرآن
علیجان
کریمی
پژوهشگر پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
author
text
article
2021
per
یاد خدا، احساس حضور او در همه حالات و غافل نشدن از اوست. مراتب یاد خدا از سوی انسانها، به مراتب معرفت و شناخت آنها از خدا بستگی دارد. بنا بر آیات و روایات هر امری که در مسیر توحید انجام شود، عبادت و یاد خداست. هدف شیطان به عنوان دشمن اصلی انسان، غافل کردن انسان از یاد خدا و عمل نکردن به دستورات اوست. شیطان برای رسیدن به هدف خود، گام به گام پیش میآید و ابزارهای مختلفی را به کار میگیرد تا بتواند انسان را فریب دهد. تأثیر ابزار شیطان برای فریب دادن، بر کسانی است که زمینه آن را داشته و سلطنت او را پذیرفته باشند. شیطان برای غفلت از یاد خدا از ابزاری مانند وسوسه، تحریک تمایلات و ... بهره میگیرد. شراب و قمار، سرگرمی به امور بیهوده، قساوت قلب، اموال و فرزندان و دوستان ناباب، از دیگر موانع یاد خدا هستند.
فصلنامه ره توشه
معاونت فرهنگی و تبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم
2821-2797
2
v.
شماره 5 رمضان
no.
2021
39
48
https://rahtoosheh.dte.ir/article_69720_9a3542965490aa1f3221298649722111.pdf
dx.doi.org/10.22081/rt.2021.69720
فضیلت توکل و اعتماد به خداوند در اخلاق اسلامی
مصطفی
آزادیان
گروه فلسفه اخلاق/ کلام
author
text
article
2021
per
توکل یکی از فضایل مهم اخلاقی است که در فرهنگ اسلامی از مظاهر ایمان به شمار میرود. قرآن کریم توکل به خدا را از ویژگیهای برجستۀ مؤمنان میشمارد: وَ عَلَى اللَّهِ فَلْیَتَوَکَّلِ الْمُؤْمِنُونَ؛ و افراد باایمان، باید تنها بر خدا توکّل کنند؛ در آیه دیگری میفرماید: إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ الَّذِینَ إِذَا ذُکِرَ اللَّهُ وَجِلَتْ قُلُوبُهُمْ وَ إِذَا تُلِیَتْ عَلَیْهِمْ آیَاتُهُ زَادَتْهُمْ إِیمَاناً وَ عَلَى رَبِّهِمْ یَتَوَکَّلُونَ؛ مؤمنان، تنها کسانی هستند که هرگاه نام خدا برده شود، دلهاشان ترسان میگردد؛ و هنگامی که آیات او بر آنها خوانده میشود، ایمانشان فزونتر میگردد؛ و تنها بر پروردگارشان توکل دارند. بنابراین توکل از لوازم جداناپذیر ایمان است؛ البته ایمان دارای مراتب است و به همین جهت توکل مومنان نیز میتواند مراتبی باشد. هر گاه ایمان به بالاترین درجه خود برسد، توکل نیز به همین سان به بالاترین درجه از نصاب خود خواهد رسید همانند حضرت ابراهیم علیه السلام که در قرآن کریم داستان توکل ایشان و ثمرۀ آن توکل به تفصیل بیان شده است. این نوشتار بعد از معناشناسی توکل، به لوازم و آثار توکل پرداخته است. واژگان کلیدی: توکل، اعتماد به خدا، شجاعت در تصمیم گیری، ترک گناه، کار و فعالیت.
فصلنامه ره توشه
معاونت فرهنگی و تبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم
2821-2797
2
v.
شماره 5 رمضان
no.
2021
49
57
https://rahtoosheh.dte.ir/article_71249_e1dcfd152599344ea445862c3526b27e.pdf
dx.doi.org/10.22081/rt.2021.60492.1074
عوامل غفلت از نگاه قرآن
سیدعلی اکبر
حسینی رامندی
عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
author
text
article
2021
per
در میان نظامهای اخلاقی، تفاوتهایی در تعریف مفاهیم اخلاقی و تعیین مصداقِ خوب، بد، باید، نباید و وظیفه اخلاقی وجود دارد. در مکتبهای اخلاقی وحیانی، بهویژه نظام اخلاقی قرآن، «ذکر» و نقطه مقابل آن «غفلت»، از جایگاه ویژهای برخوردارند و نقش بسیار مهمی در سعادت و یا بدفرجامی انسان دارند. پیامدهای جبرانناپذیرِ غفلت موجب شده است تا این رذیلت اخلاقی، بیش از هر رذیلتی در قرآن مورد توجه قرار گیرد. قرآن، تفکر را برترین نعمت الهی به انسان میداند؛ زیرا انسان با تفکر میتواند به فهم حقیقت نائل شود و از غفلت رهایی یابد. اصیلتارین حقیقت از منظر قرآن، آگاهی از وجود خدا و قیامت و اعتقاد راسخ به این مظاهر غیبی است. بر اساس تحلیلهای قرآنی، شناخت و اعتقاد به این حقایق اصیل، زمانی دستیافتنی است که آدمی زندانی مظاهرِ محدودِ مادی نشده باشد: «یَعْلَمُونَ ظاهِراً مِنَ الْحَیاةِ الدُّنْیا وَ هُمْ عَنِ الآخِرَةِ هُمْ غافِلُونَ». در این نوشتار، عوامل غفلت از منظر قرآن بررسی میشود.
فصلنامه ره توشه
معاونت فرهنگی و تبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم
2821-2797
2
v.
شماره 5 رمضان
no.
2021
59
67
https://rahtoosheh.dte.ir/article_71512_3086680210034c3cc7f8ea92199ca501.pdf
dx.doi.org/10.22081/rt.2021.60312.1058
حساسیت به گناه در جامعه
ناصر
رفیعی محمدی
عضو هیئت علمی جامعةالمصطفی و مبلّغ نخبه دفتر تبلیغات اسلامی
author
text
article
2021
per
یکی از عوامل مهم رشد آدمی، حساسیت به انجام گناه در جامعه است. نقطه مقابل این مسأله، بیتفاوتی نسبت به جرم و گناه در جامعه است که موجب رکود و سقوط انسان خواهد شد. گناه و معصیت دارای دو بعد فردی و اجتماعی است. گاه انسان در منزلش مرتکب گناهی میشود و برای مثال نماز نمیخواند یا شراب مینوشد. اگرچه انجام این کارها بسیار زشت و ناپسند است، اما فردی است؛ این در حالی است که گاهی گناه و معصیت در سطح جامعه رخ میدهد؛ مانند رباخواری، رشوهگیری، اختلاس، بدحجابی، گرانفروشی و ... . سکوت و بیتفاوتی در برابر چنین گناهانی، هم فرد و هم جامعه را به سقوط و تباهی میکشاند؛ زیرا بیتفاوتی در مقابل گناه، ابتدا فرد و جامعه را به جامعهای مرده و راکد تبدیل میکند و سپس موجب سقوط و انحطاط آن میشود. اهمیت حساسیت به گناه در جامعه که در واقع مسأله مهم امر به معروف و نهی از منکر است تا آنجاست که رسولخدا(ص) درباره عواقب بیتفاوتی نسبت به آن فرموده است: «نُزِعَتْ مِنْهُمُ الْبَرَکَاتُ وَ سُلِّطَ بَعْضُهُمْ عَلَى بَعْضٍ وَ لَمْ یَکُنْ لَهُمْ نَاصِرٌ فِی الْأَرْضِ وَ لَا فِی السَّمَاء؛[1] برکتها از آنها جدا میشود و بعضی [به ستم] بر بعض دیگر مسلط میگردند و دیگر برای آنها یاوری در زمین و آسمان نخواهد بود». امیرالمؤمنین7 نیز انسانی را که نهی از منکر را ترک کرده است، به مُرده تشبیه نموده و فرموده است: «مَنْ تَرَکَ إِنْکَارَ الْمُنْکَرِ بِقَلْبِهِ وَ لِسَانِهِ [وَ یَدِهِ] فَهُوَ مَیِّتٌ بَیْنَ الْأَحْیَاءِ؛[2] کسی که با قلب و زبان [و دستش] کار ناپسند را انکار نکند، پس او مردهای میان زندگان است». [1]. محمد بن حسن طوسی؛ تهذیب الاحکام؛ ج 6، ص 181. [2]. محمد بن حسن حر عاملی؛ وسائل الشیعه؛ ج 16، ص 132.
فصلنامه ره توشه
معاونت فرهنگی و تبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم
2821-2797
2
v.
شماره 5 رمضان
no.
2021
69
78
https://rahtoosheh.dte.ir/article_69723_1c4778bb903e073ffa2b1a7e284f9371.pdf
dx.doi.org/10.22081/rt.2021.69723
انواع دینداری و کارکردهای آن
ناصر
رفیعی محمدی
عضو هیئت علمی جامعةالمصطفی و مبلّغ نخبه دفتر تبلیغات اسلامی
author
text
article
2021
per
یکی از عوامل مهم رشد و پیشرفت، دینداری است. دین، شیوه صحیح زندگی در سایه آرامش و امنیت را به انسان آموزش، و راه رسیدن به سعادت دنیا و آخرت را در پرتو دستورالعملهای نجاتبخش خود به او نشان میدهد؛ از همین روست که امام علی(ع) فرموده است: «لَا حَیَاةَ إِلَّا بِالدِّین؛[1] زندگی نیست، مگر به دین». قرآن کریم، اوصاف متعددی را برای دین و آیین ذکر کرده است که جالب و قابل تأمل است؛ اوصافی همچون «قیّم»،[2] «خالص»،[3] «حق»، «حنیف»،[4] «بدون اکراه»[5] و «بدون حرج»[6]. همه این اوصاف بیانگر ویژگیهای دین الهی است که محتوای نجاتبخش آن میتواند آدمی را به سوی قله فلاح و رستگاری، رشد دهد؛ به شرط آنکه انسان در همه لحظات همراه با اعتقاد قلبی، به دستورالعملها و رهنمودهای دین جامه عمل بپوشاند. [1]. محمد بن محمد مفید؛ الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد؛ ج 1، ص 296. [2]. توبه: 36؛ یوسف: 40؛ روم: 30؛ نیز ر.ک: روم: 43. [3]. زمر: 3. [4]. روم: 30؛ نیز ر.ک: یونس: 105. [5]. بقره: 256. [6]. حج: 78.
فصلنامه ره توشه
معاونت فرهنگی و تبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم
2821-2797
2
v.
شماره 5 رمضان
no.
2021
79
88
https://rahtoosheh.dte.ir/article_69724_c8fefa8518e491832a763fd0e2024dc7.pdf
dx.doi.org/10.22081/rt.2021.69724
عزت نفس در آموزههای اسلامی
فرج الله
میرعرب
عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
author
text
article
2021
per
خدای متعال، انسان را موجود محترم و گرامی آفریده است؛ از این رو او باید عزت نفس خود را که از پایههای اساسی شخصیت است، حفظ کند. عزت نفس، مایه آزادگی و والایی همت است. عزتمندان هرگز به ذلت، خواری و رذالت تن نمیدهند و سرمایه شرافت و آزادگی خود را با هیچ قیمتی معامله نمیکنند. برای فهم اهمیت عزت نفس و ارزش جان انسان، همین بس که اهلبیت(ع) همواره مرگ با عزت را بر زندگی با ذلت ترجیح دادهاند. شجاعت، نترسیدن از مرگ و اعتماد به نفس، از نشانههای عزت نفس و بندگی خدا، خداترسی، دل بریدن از غیر خدا، حقمداری و صداقت، از عوامل عزت نفس هستند. طمعورزی، اظهار نیاز به مردم، رفتارهای جاهلانه و انجام کارهای فوق توانایی نیز از عوامل خدشهدار شدن عزت است.
فصلنامه ره توشه
معاونت فرهنگی و تبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم
2821-2797
2
v.
شماره 5 رمضان
no.
2021
89
98
https://rahtoosheh.dte.ir/article_69725_56110cff2a76f7047e6853612259891d.pdf
dx.doi.org/10.22081/rt.2021.69725
پیامدهای بداخلاقی در آموزههای دینی
علی
خادمی
دانشآموخته سطح 4 حوزه علمیه قم
author
text
article
2021
per
برخی از مسائل بهقدری دارای اهمیت هستند که باید در هر فرصتی درباره آنها سخن گفت؛ به همین جهت، رسولخدا(ص( در سخنرانیهای خود آیهای را که مربوط به کنترل زبان و سنجیده سخن گفتن است، تکرار مینمود. سهل بن سعد ساعدى میگوید: هرگز نشد که رسولخدا(ص) بر این منبر بنشیند و آیه «یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَ قُولُوا قَوْلًا سَدِیداً»[1] را تلاوت نکند![2] نقش زبان در سعادت و شقاوت انسان، بهگونهای است که جا دارد به صورت مکرر و از زوایای گوناگون به بحث درباره آن پرداخت. یکی از بزرگترین گناهان و آسیبهای زبان، تندخویی و بداخلاقی است. اگر چه بداخلاقی با غیر از زبان نیز صورت میگیرد، ولی غالباً توسط این عضو کوچک بدن محقق میشود؛ عضوی که حجمی اندک دارد، ولی ابزار جرمهایی بزرگ است! در این گفتار در پی آنیم که به پیامدهای گوناگون این رذیله بزرگ اخلاقی بپردازیم و تبعات ناگوار آن را در دنیا، برزخ و قیامت یادآور شویم. [1]. احزاب: 70 : «اى کسانى که ایمان آوردهاید، تقواى الهى پیشه کنید و سخن استوار بگویید». [2]. سید محمدحسین طباطبایی؛ المیزان فی تفسیر القرآن، ج 16، ص 353.
فصلنامه ره توشه
معاونت فرهنگی و تبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم
2821-2797
2
v.
شماره 5 رمضان
no.
2021
99
108
https://rahtoosheh.dte.ir/article_69726_bb4533ef096ee802e2a3be549d4f1902.pdf
dx.doi.org/10.22081/rt.2021.69726
نگاهی به زیارت جامعه کبیره
علیرضا
انصاری
کارشناس علمی گروه تولید محتوای فرهنگی و تبلیغی
author
text
article
2021
per
زیارت جامعه کبیره، میراث گرانقدر دهمین پیشوای پیروان اهلبیت(ع)، امام هادی(ع) است. یکی از محورهای مهم فعالیتهای فرهنگی ـ سیاسی این امام بزرگوار، جهت تبیین جایگاه واقعی اهلبیت(ع) و گسترش مکتب تشیع، فرهنگسازی برای زیارت قبور نیاکان خود، بهویژه امیرمؤمنان(ع) و امام حسین(ع) بوده است. به نظر میرسد که هدف امام هادی(ع) از اینگونه اقدامات فرهنگی ـ سیاسی، تبدیل کردن زیارتگاههای اهلبیت(ع) به مراکزی برای آشنا شدن مسلمانان با اسلام ناب و جایگاه اهلبیت(ع) در اسلام بود. این کوشش ارجمند، در برابر توطئه دشمنان اسلام که تلاش میکردند تا این پایگاههای مستحکم را در میان مردم، از بین ببرند و نیز برای مقابله با شیادانی که با نشر افکار غلوآمیز خود درباره امامان(ع)، زمینهساز جدایی جامعه اسلامی از اهلبیت(ع) میشدند، انجام گرفت و بدین سان، مجموعهای از زیارتنامههای ارزنده و آموزنده، از این امام بزرگوار به یادگار ماند که مشهورترین و معتبرترین آنها، «زیارت جامعه کبیره» است.[1] [1]. محمد محمدی ریشهری؛ شرح زیارت جامعه کبیره؛ ص 7.
فصلنامه ره توشه
معاونت فرهنگی و تبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم
2821-2797
2
v.
شماره 5 رمضان
no.
2021
109
118
https://rahtoosheh.dte.ir/article_69727_0baad8183db22c2edb1f5ce5c25cbc90.pdf
dx.doi.org/10.22081/rt.2021.69727
آثار ولایتمداری در زیارت جامعه کبیره
علیرضا
انصاری
کارشناس علمی گروه تولید محتوای فرهنگی و تبلیغی
author
text
article
2021
per
زیارت جامعه کبیره، یکی از برترین زیاراتی است که با فرازهای بلندش به جایگاه ائمه اطهار(ع) نظر دارد، زمینه معرفت برتر و عرفان کاملتر را فراهم میکند و ادب حضور آستان مقربان معصوم(ع) را به زائر میآموزد. معارف فراوان، عمیق و گستردهای در این زیارت نهفته است که به تبیین نیاز دارد تا هم مقام حقیقی آن ذوات مقدس روشن شود و هم میزان تأثیر و کارآمدی آنان در همه عوالم وجود و شئون هستی دانسته شود. بر این اساس زیارت جامعه کبیره، یکی از مهمترین ذخایر عالم تشیع در باب امامشناسی به شمار میرود و یک دوره کامل دانشگاه امامشناسی است. از محورهای مهم این زیارتنامه، آثار دنیوی و اخروی سه محور «ولایت به معنی محبت»، «ولایت تشریعی» و «ولایت تکوینی» است که در این زیارتنامه مطرح شده است. این نوشتار میکوشد بعضی آثار دنیوی و اخروی اقسام ولایت اهلبیت(ع) را بیان نماید؛ با این تفاوت که این آثار بدون تفکیک اقسام ولایت ارائه شده است.
فصلنامه ره توشه
معاونت فرهنگی و تبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم
2821-2797
2
v.
شماره 5 رمضان
no.
2021
119
128
https://rahtoosheh.dte.ir/article_71520_ee806686fedf447dfac3936d898cbc79.pdf
dx.doi.org/10.22081/rt.2021.60478.1072
آثار فردی و اجتماعی نماز
عباس
کوثری
عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
author
text
article
2021
per
نماز، زیباترین تجلی بندگی و خدای یکتاست. زبان با ذکر و قرائت، قلب با خشوع و فروتنی و بدن با رکوع و سجود، یاد و نام معبود را متجلی ساخته است. نماز، آرامش و نشاط را به جانها هدیه میکند: «أَلا بِذِکْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ»[1] و به وسیله بازداشتن از بدیها،[2] آدمی را در هالهای از روشنایی و تزکیه روح و روان قرار میدهد، مؤمن را به معراج میبرد[3] و انسانهای باتقوا را در جوار قرب الهی قرار میدهد: «الصَّلَاةُ قُرْبَانُ کُلِّ تَقِیٍّ».[4]نماز، پشتوانه استوار و ذخیره لایزال آدمی در مبارزه با شیطان نفس و نیز ستیز با شیاطین دیگر است که با زر و زور او را به ذلت و تسلیم میخوانند. [1]. رعد: 28. [2]. عنکبوت: 45. [3]. عباسی قمی؛ سفینة البحار؛ ج 2، ص 368. [4]. محمد بن یعقوب کلینی؛ الکافی؛ ج 3، ص 265.
فصلنامه ره توشه
معاونت فرهنگی و تبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم
2821-2797
2
v.
شماره 5 رمضان
no.
2021
129
136
https://rahtoosheh.dte.ir/article_69729_a844e05b979f9eba37e2c3edd5ac4dd9.pdf
dx.doi.org/10.22081/rt.2021.69729
عرصه های بخشش مالی معصومین علیهم السلام
یدالله
مقدسی
پژوهشگر پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
author
محمد جواد
پردل محسن آباد
دانشگاه باقر العلوم ع
author
text
article
2021
per
انسان همواره به دنبال یافتن الگوهایی برای بهره مندی بهتر از زندگی است . در این مسیر انسان الگوی موفقی را می خواهد که یاری گر او در تمام عرصه های زندگی باشد تا بتواند زندگی خود را منطبق با برنامه زندگی او قرار دهد . این مهم زمانی برای او اهمیت دوچندان می یابد که این برنامه متصل به منبع الهی بوده تا علاوه بر رشد فردی ، او بتواند وظیفه انسانی و دینی خود را نیز با آسودگی خاطر اجرا نماید . سیره معصومان از چنین ویژگی جامعی برخوردار است ولی از آنجا که پرداختن به برنامه زندگانی ایشان بسیار گسترده می باشد در این مقاله سعی شده که سیره زندگانی ایشان در شاخه اقتصادی و از میان موضوعات آن به بحث با اهمّیت عرصه های بخشش مالی پرداخته شود تا علاوه بر نشان دادن جایگاه ویژه هزینه های بخششی در برنامه زندگی ایشان ، بتوان با الگو گرفتن از عرصه های بخششی معصومان به وظیفه انسانی و دینی اقدام نمود و سایر عرصه های نیکوکاری را در سیره ایشان معرفی نماید. بخششهای معصومان که در ردیف مخارج زندگی ایشان جای داشته است ، در عرصه های گوناگونی بوده که میتوان موارد پیشرو را نام برد:
فصلنامه ره توشه
معاونت فرهنگی و تبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم
2821-2797
2
v.
شماره 5 رمضان
no.
2021
137
146
https://rahtoosheh.dte.ir/article_71458_42c8b9e18c6e8c56b2cc8899582da338.pdf
dx.doi.org/10.22081/rt.2021.59764.1046
انس امام حسن(ع) با قرآن
علی
خادمی
دانشآموخته سطح 4 حوزه علمیه قم
author
text
article
2021
per
ماه مبارک رمضان، ماه نزول قرآن و تولد امام حسن مجتبی(ع) است. این دو جلوهای زیبا از پیوند ناگسستنی قرآن و عترت را ترسیم میکند. در سخنی از امام مجتبی(ع) ضمن تأکید بر نقش تکمیلی این دو میراث گرانبها، اهلبیت(ع) تنها مفسران واقعی قرآن معرفی شدهاند. امام حسن(ع) بعد از شهادت امیرمؤمنان(ع) و بیعت مردم با ایشان، در خطبهای بسیار مهم به مردم فرمود: «ما حزب پیروز خداییم. نزدیکترین خاندان پیامبریم. اهلبیت پاکیزه و پاک اوییم و یکی از دو چیز گرانسنگی هستیم که رسولخدا(ص) در امت خود به یادگار نهاد و دومی آن، کتاب خداست که در آن، بیان هر چیزی است که هیچگونه باطلى، نه از پیش رو و نه از پشت سر، به سراغ آن نمىآید. در تفسیر آن، ما اهلبیت مورد اعتماد هستیم و ما نیز از روی حدس و گمان آن را تفسیر نمیکنیم؛ بلکه از روی یقین، حقایق آن را بیان میکنیم».[1] نوشتار پیشرو قصد دارد انس قرآن ناطق با قرآن صامت را در ضمن شش محور، تبیین و بررسی نماید. [1]. محمد بن محمد مفید؛ الامالی؛ ص 349.
فصلنامه ره توشه
معاونت فرهنگی و تبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم
2821-2797
2
v.
شماره 5 رمضان
no.
2021
147
154
https://rahtoosheh.dte.ir/article_69731_0b6c40e37305680b229ce4b940049226.pdf
dx.doi.org/10.22081/rt.2021.69731
آثار قناعت در آموزههای دینی
مرتضی
رضایی
دانشآموخته سطح 3 حوزه علمیه قم
author
text
article
2021
per
قناعت، یکی از ویژگیهای افراد با ایمان و از امتیازات انسانهای بافضیلت است. افراد خودساخته و آراسته، دارای روحیه قناعت و عزتاند و در پرتو این روحیۀ عالی، هیچگاه چشم طمع به مال و منال دیگران ندارند و شخصیت والای خویش را برای کسب مال و مقام حقیر نمیکنند. افراد قانع در زندگی، به مقدار ضرورت و کفاف بسنده کرده و به کمتر از آن نیز خشنودند. مهمترین ویژگی افراد قانع، رضایت خاطر و روحیه بالای آنان نسبت به مقدرات عالم است. این نوشتار میکوشد برخی آثار قناعت را بیان نماید.
فصلنامه ره توشه
معاونت فرهنگی و تبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم
2821-2797
2
v.
شماره 5 رمضان
no.
2021
155
162
https://rahtoosheh.dte.ir/article_69732_b8aad883c2ef2db2d88ee370911d3d1c.pdf
dx.doi.org/10.22081/rt.2021.69732
آداب خواب در اسلام
فرج الله
میرعرب
عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
author
text
article
2021
per
خواب، یکی از اساسیترین عناصر حیات است که در آن، قوام بدن استوار میشود. انسان به طور متوسط 16 ساعت فعالیت میکند و دستکم به 8 ساعت خواب و یا استراحت نیاز دارد که بخش اعظم این استراحت، همان خوابیدن است. اگر انسان نتواند بخوابد، دچار بیماریهایی میشود که نتیجه آن، افسردگی و حتی خودکشی و ناتوانی در انجام وظایف انسانی است. اهمیت خواب تا آنجاست که در دین مبین اسلام، آدابی برای آن بیان شده است. در این مقاله به اهمیت و آداب خواب در اسلام میپردازیم.
فصلنامه ره توشه
معاونت فرهنگی و تبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم
2821-2797
2
v.
شماره 5 رمضان
no.
2021
163
171
https://rahtoosheh.dte.ir/article_69733_7eec5d63d31f0dac8403118a3e023fa0.pdf
dx.doi.org/10.22081/rt.2021.69733
اهمیت و آداب کار در اسلام
حمیدرضا
مطهری
عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
author
text
article
2021
per
کار و تلاش اقتصادی، افزون بر نقش مثبت در تعالی شخصیت انسان و کسب درآمد، توسعه و پیشرفت جامعه را به دنبال دارد. کار، منشأ اصلی تولید ثروت است. در بینش و تفکر اسلامی، کار خلاّق و مولد، منشأ کسب مال و درآمد و کلید استفاده از منابع طبیعی و خدادادی است. منطق فطرت نیز برای پدیدآورنده یک شیء، حق تصرف در آن را میپذیرد و او را مالک میشناسند. به همین جهت مالک اصلی و حقیقی همه موجودات، خداست. در بینش اسلامی، هر انسانی پس از کار مولد و مفید روی مواد طبیعت، میتواند مالک کالای تولید شده باشد و هیچ کس حق تصرف آن را ندارد. در این مقاله ضمن بیان مفهومشناسی کسب و کار، اهمیت و آداب آن از نگاه اسلام بیان میشود.
فصلنامه ره توشه
معاونت فرهنگی و تبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم
2821-2797
2
v.
شماره 5 رمضان
no.
2021
173
180
https://rahtoosheh.dte.ir/article_69734_5ec287947c95d85f0d7e783033e22947.pdf
dx.doi.org/10.22081/rt.2021.69734
آثار معادباوری از منظر قرآن و روایات
علیرضا
انصاری
کارشناس علمی گروه تولید محتوای فرهنگی و تبلیغی
author
text
article
2021
per
معادباوری، از اصول ادیان توحیدی است که بعد از توحید، مهمترین مسأله دینى است؛ زیرا مبدأ و معاد، مسیر زندگی انسان را تعیین و نگاه انسان به انسان و هستی را تغییر میدهد. امروزه اگر برخی را مشکلات روحی و روانی رنج میدهد، بدان جهت است که از دنیا و آخرت، تعریف صحیح و هدفمند ندارند. اگر انسان بداند که دنیا، مجموعهای از رنجها، تلخیها، لذتها، خواستهها و نخواستههاست، مطمئناً معنای «چگونه بودن»، «چگونه زیستن» و «چگونه مردن» را درک میکنند. بر این اساس همه انبیا دعوت به دو حقیقت «مبدأ» و «معاد»،[1] را در سرلوحه دعوت خود قرار دادهاند؛ زیرا باورهای آخرتنگرانه به این حقیقت نظر دارد که هدف نهایی از منظر اسلام، حیات جاودان آخرت و دنیا، مقدمهای برای آن است: «الدُّنْیَا خُلِقَتْ لِغَیْرِهَا وَ لَمْ تُخْلَقْ لِنَفْسِهَا».[2] انسان آخرتگرا باور دارد که زندگی به این چند روز دنیا محدود نیست؛ بلکه آنچه پیشروی دارد، از مقایسه قطره به دریا نیز کمتر است: «وَ ما هذِهِ الْحَیاةُ الدُّنْیا إِلاَّ لَهْوٌ وَ لَعِبٌ وَ إِنَّ الدَّارَ الْآخِرَةَ لَهِیَ الْحَیَوانُ لَوْ کانُوا یَعْلَمُونَ».[3] بعضی جوامع اعتقادات دینی را مقولهای جدا از زندگی انسان، تعریف و امور دینی را رابطه فردی انسان با خدا تلقی نمودهاند و حال آنکه ایمان به خدا و روز قیامت در زندگی انسان نقش اساسی دارد. یکی از راههای نشان دادن این امر، مراجعه به متون دینی است. در این نوشتار برخی آثار فردی معادباوری از منظر قرآن و روایات بررسی میشود. [1]. نساء :162. [2]. محمد بن حسین شریف الرضی؛ نهجالبلاغه؛ تصحیح صبحی صالح، ص852. [3]. عنکبوت: 64.
فصلنامه ره توشه
معاونت فرهنگی و تبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم
2821-2797
2
v.
شماره 5 رمضان
no.
2021
181
188
https://rahtoosheh.dte.ir/article_69735_e3c4bc03fdc5b16b79d3a1ec777aa7a1.pdf
dx.doi.org/10.22081/rt.2021.69735
نقش معاد در امیدواری
علی
خادمی
دانشآموخته سطح 4 حوزه علمیه قم
author
text
article
2021
per
برخی موضوعات مانند اثبات وجود خدا، بهاندازهای واضح و ملموس هستند که نیازی به اثبات ندارند و منکران آنها باید دلیلی برای انکارشان بیاورند. نقش امید و امیدواری در حیات انسان نیز از این دست مسائل است. از این رو داشتن آرزو نه تنها مذموم و ناپسند نیست؛ بلکه لازمه زندگی بشر است؛ چنانکه رسولخدا(ص) فرموده است: «الْأَمَلُ رَحْمَةٌ لِأُمَّتِی وَ لَوْ لَا الْأَمَلُ مَا رَضَعَتْ وَالِدَةٌ وَلَدَهَا وَ لَا غَرَسَ غَارِسٌ شَجَراً؛[1] داشتن آرزو، رحمتى براى امت من است و اگر آرزو نبود، هیچ مادرى فرزندش را شیر نمىداد و هیچ باغبانی درختى نمىکاشت». گر نبودی میل و امید ثمر کی نشاندی باغبان بیخِ شجر[2] امیرالمؤمنین(ع) نیز فرموده است: «الْأَمَلُ رَفِیقٌ مُؤْنِسٌ؛[3] آرزو، رفیق و مأنوس انسان است». خداوند موضوع حیاتی را به صورت غریزی در نهان همگان قرار داده است، اما با توجه به تضعیف آن در طول زندگی، لازم است به فکر تقویت آن باشیم و از هر چیزی که بتواند در این مسیر به ما کمک کند، بهره بگیریم. یکی از مهمترین و اساسیترین کمکها در «معادباوری و باور عمیق به رستاخیز» نهفته است و باید با تأمل و اندیشه در حقیقت معاد، نقش آن در تقویت امید را پیدا کرده و به عنوان «یک مُسکّن واقعی و دائمی و بدون ضرر» از آن کمک بگیریم. نوشتار پیشرو قصد دارد معادباوری را از چهار زاویه که سبب تقویت امید و امیدواری میشود را معرفی کند. [1]. حسین بن محمد دیلمی؛ أعلام الدین؛ ص295. [2]. سایت گنجور؛ مثنوی معنوی؛ دفتر چهارم، بخش 20. https://ganjoor.net/moulavi/masnavi/daftar4/sh20 [3]. عبدالواحد بن محمد تمیمی آمدی؛ غررالحکم و دررالکلم؛ ص 56.
فصلنامه ره توشه
معاونت فرهنگی و تبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم
2821-2797
2
v.
شماره 5 رمضان
no.
2021
189
197
https://rahtoosheh.dte.ir/article_69736_2a60e0a6ffe8f70ea24050acb6238945.pdf
dx.doi.org/10.22081/rt.2021.69736
بازخوانی سیره عبادی و معنوی شهدای دفاع مقدس
محمدباقر
نادم
نویسنده، پژوهشگر و روایتگر تاریخ و معارف انقلاب و دفاع مقدس
author
text
article
2021
per
بر اساس برداشت مفسران از آیات متعدد قرآن کریم، هدف از خلقت انسان، عبودیت و بندگی خداوند است؛ چنانکه قرآن به صراحت میفرماید: «وَ ما خَلَقْتُ الْجِنَّ وَ الْإِنْسَ إِلَّا لِیَعْبُدُونِ؛[1] و من جنّ و انس را نیافریدم، مگر برای اینکه مرا (به یکتایی) پرستش کنند». بنابراین نتیجه این بندگی و پرستش، تکامل انسان است و عبادت، وسیله تکامل و سعادت او محسوب میشود. در واقع عبادت، غذای روح و مایه قوام جسم است. از همین روست که خداوند در آیات متعددی به انسان دستور داده است که او را عبادت کند: «ذلِکُمُ اللَّهُ رَبُّکُمْ لا إِلهَ إِلاَّ هُوَ خالِقُ کُلِّ شَیْءٍ فَاعْبُدُوهُ وَ هُوَ عَلی کُلِّ شَیْءٍ وَکیلٌ؛[2] این است پروردگار شما! هیچ معبودی جز او نیست. آفریدگار همه چیز است، او را بپرستید و او نگهبان و مدبر همه موجودات است». عوامل معنوی و فرهنگی مؤثر در پیروزی رزمندگان اسلام در دفاع مقدس، نقش اساسی و تعیینکنندهای ایفا کرده است؛ هر چند ازنظر مادی ایران از عراق ضعیفتر بوده است. جوانان برومند میهن اسلامی با تمسک به عوامل معنوی، انقلاب و میهن اسلامی را در برابر تهاجم بیگانگان پاس داشتند. در حالی که ماشین جنگی عراق در 31 شهریور 59 به امید فتح چند روزه ایران به راه افتاده بود و تهاجم هر روز ابعاد تازهای مییافت. در این سوی نبرد، آرام آرام حماسهای در حال تولد بود؛ حماسهای مجاهدانه که در فرهنگ و باورهای ژرف ملت مؤمن ریشه داشت. [1]. ذاریات: 56. [2]. انعام: 102.
فصلنامه ره توشه
معاونت فرهنگی و تبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم
2821-2797
2
v.
شماره 5 رمضان
no.
2021
199
207
https://rahtoosheh.dte.ir/article_69737_4946ca8ff0b58ce26d0701af7924e050.pdf
dx.doi.org/10.22081/rt.2021.69737
عوامل و زمینههای لذت معنوی از نگاه قرآن
سیدعلی اکبر
حسینی رامندی
عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
author
text
article
2021
per
لذت و شادی، از نیازهای اساسی روح و روانِ انسان و از ملزومات سلامت جسم و پیشنیاز زندگیای است که همه انسانها آن را آرزو میکنند. در قرآن و احادیث معصومین:، توجه ویژهای به لذت و شادی شده است. حقیقت لذت، ادراک هر چیزی است که با طبیعت و روحِ انسان ملائم و سازگار باشد و موجب شادی و انبساط شود. در برابر لذت، رنج قرار دارد و آن، ادراک امور ناگوار و ناسازگار با طبیعت و روح است.لذت به دو گونه مادی و معنوی تقسیم میشود. انسان همانگونه که از رسیدن به اهداف مادی مانند خوردن، آشامیدن، روابط عاطفی و جنسی خود لذت میبرد، رسیدن به اهداف معنوی نیز برای او لذتبخش خواهد بود. در روانشناسی برای لذتهای مادی، ویژگیهایی بیان شده است. منشأ بسیاری از لذتهای مادی، اعضای بدن و حواس پنجگانه و ارتباط آن با عامل خارجی است. لذتِ خوردن وابسته به سه عنصر، زبان، حس چشایی و گوارایی خوردنیها و آشامیدنیهاست، اما در لذت معنوی نمیتوان عضوی از اعضای بدن و تلاقی آن با عامل خارجی را منشأِ چنین لذتی دانست.[1][1]. ر.ک: مرتضی مطهری؛ مجموعه آثار؛ ج 22، ص 832.
فصلنامه ره توشه
معاونت فرهنگی و تبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم
2821-2797
2
v.
شماره 5 رمضان
no.
2021
209
217
https://rahtoosheh.dte.ir/article_71518_c6f572bbdf29b71e1c51a4aa60e6ab15.pdf
dx.doi.org/10.22081/rt.2021.60452.1069
عاقبت به خیری در آموزه های اسلامی
محمد
علینی
کارشناس علمی تبلیغ تخصصی
author
text
article
2021
per
قرآن کریم و معصومان به پیروان خود درباره سرانجام کار توصیه فراوان کرده اند. این تذکر و توصیه درباره سرانجام نیک و عاقبت خوب در تمامی امور به ویژه در پایان عمر زندگی بسیار مهم و ضروری است. از آنجا که هر شروعی پایانی و هر اوجی فرودی دارد، مهم انتها و پایان کار است. هنر اصلی در خوب به پایان رساندن است، نه شروع خوب. از آنجا که از ضروری ترین نیاز انسان برای حضور در آخرت، عاقبت به خیری و سرانجام نیک است، لازم است تا با علل و عوامل عاقبت به خیری در کلام خدا و روایات معصومان آشنا شویم. بر این اساس عوامل اساسی و مهمی که در این نوشتار به آن پرداخته می شود عبارتند از: ایمان و عمل صالح؛ تقوا؛ دوست و همنشین شایسته؛ احسان و نیکی به مردم، و نیکی به پدر و مادر. گفتنی است که اندیشه، تفکر، تعقل، تدبیر و دور اندیشی در زندگی انسان ها و در همه احوال از جمله عوامل عاقبت به خیری است که توجه به آن مهم و اساسی است.
فصلنامه ره توشه
معاونت فرهنگی و تبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم
2821-2797
2
v.
شماره 5 رمضان
no.
2021
219
227
https://rahtoosheh.dte.ir/article_71457_f20f568d08c2dc078d84b4dd3d954240.pdf
dx.doi.org/10.22081/rt.2021.60483.1073
حقوق اعضای بدن: زبان، گوش و چشم در رساله حقوق امام سجاد(ع)
مصطفی
آزادیان
دکتری ادیان و عرفان
author
text
article
2021
per
از نظر اسلام همه جهان هستی، مخلوق و مملوک خدای متعال است و کسی بدون اذن خدا نمیتواند درآن تصرف کند: «اللَّهُ خَالِقُ کُلِّ شَیْءٍ وَ هُوَ عَلَى کُلِّ شَیْءٍ وَکِیلٌ؛[1] خداوند، آفریدگار همه چیز است و حافظ و ناظر بر همه اشیاست». انسان و اجزای بدن او نیز آفریده خدا و متعلق به اوست. بنابراین نه تنها تصرف و دخالت بیجا در جهان هستی، محیطزیست و زندگی سایر انسانها بدون اجازه خدا جایز نیست؛ بلکه تصرف انسان در بدن خود نیز بدون اجازه خدا جایز نخواهد بود. امام سجاد(ع) در رساله حقوق،[2] به حقوق اعضای بدن اشاره فرموده است که این نوشتار تنها به سه عضو اصلی بدن، یعنی زبان، گوش و چشم میپردازد.[1]. زمر: 62.[2]. ر.ک: محمد بن علی صدوق؛ الخصال؛ ص 564؛ حسن بن علی ابنشعبه حرانی؛ تحف العقول؛ ص430.
فصلنامه ره توشه
معاونت فرهنگی و تبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم
2821-2797
2
v.
شماره 5 رمضان
no.
2021
229
237
https://rahtoosheh.dte.ir/article_71519_ad212dfe895b54b8e73c9275964e39db.pdf
dx.doi.org/10.22081/rt.2021.60460.1070
حقوق خانواده در رساله حقوق امام سجاد(ع)
مصطفی
آزادیان
دکتری ادیان و عرفان
author
text
article
2021
per
از نگاه اسلام رعایت حقوق خویشان و نیکی به آنها بهویژه پدر و مادر، از راههای رسیدن به قرب الهی است.[1] امام حسین(ع) فرموده است: «اِبدَأ بِمَن تَعُولُ: اُمَّکَ، اَباکَ، اُختَکَ، اَخاکَ، ثُمَّ اَدنَاکَ فَاَدنَاکَ؛[2] [در رعایت حقوق خویشاوندی] از خانواده خود آغاز کن: نخست به مادرت، پدرت، خواهرت، برادرت؛ سپس با رعایت مراتب نزدیکان، هر یک به تو نزدیکترند». حقوق خانواده که بخشی از حقالناس به شمار میرود، به دو قسم مالی و آبرویی تقسیم میشود. در حقوق مادی، شخص باید به اموال دیگران احترام بگذارد و بدون اذن در آنها تصرف نکند. در حقوق آبرویی، شخص نباید کاری کند که موجب هتک حرمت والدین، همسر، فرزندان و یا دیگران شود. امام باقر(ع) فرموده است: «در معراج پیامبر اکرم(ص) از خداوند سؤال کرد: پروردگارا! منزلت مؤمن در نزد تو چگونه است؟ خداوند فرمود: یَا مُحَمَّدُ مَنْ أَهَانَ لِی وَلِیّاً فَقَدْ بَارَزَنِی بِالْمُحَارَبَةِ وَ أَنَا أَسْرَعُ شَیْءٍ إِلَی نُصْرَةِ أَوْلِیَائِی؛[3]هر که به دوستی از من اهانت کند، آشکارا به جنگ من آمده و من به یاری دوستانم، از هر چیز شتابانترم». این روایت، درباره به اهانت به مؤمن و بردن آبروی اوست. اگر مصداق مؤمن پدر، مادر، همسر، یا فرزند انسان باشد، گناهش بزرگتر خواهد بود.[1]. عبدالله جوادی آملی؛ مفاتیح الحیاه؛ ص 209.[2]. محمد بن محمد مفید؛ الاختصاص؛ ص 219.[3]. محمد بن یعقوب کلینی؛ الکافی؛ ج ۲، ص ۳۵۲.
فصلنامه ره توشه
معاونت فرهنگی و تبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم
2821-2797
2
v.
شماره 5 رمضان
no.
2021
239
247
https://rahtoosheh.dte.ir/article_71513_f2fae092bd69f863f5ad540379ce6caf.pdf
dx.doi.org/10.22081/rt.2021.60320.1059
کاردکردهای انتظار فرج در آموزههای دینی
محمدمهدی
لطفی
کارشناس ارشد مهدویت، دکتری مطالعات تطبیقی ادیان
author
text
article
2021
per
یکی از مباحث مهم در عرصه مهدویت، انتظار برای ظهور آخرین منجی بشریت است. برداشتهای گوناگونی از واژه «انتظار» صورت گرفته است که هر یک از آنها میتواند سمت و سوی رفتار منتظران را مشخص کند و به تبع آن، آثار مختلفی در زندگی منتظران بر جای بگذارد. در این میان، انتظار راستین که همسو با آیات و روایات اسلامی است و عقل و عرف نیز از آن پشتیبانی میکند، آثار و کارکردهای بسیار سازندهای در حیات انسان منتظر و جامعه منتظران دارد. در این مقاله کارکردهای انتظار فرج را در آموزههای دینی مورد بررسی قرار میدهیم.
فصلنامه ره توشه
معاونت فرهنگی و تبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم
2821-2797
2
v.
شماره 5 رمضان
no.
2021
249
258
https://rahtoosheh.dte.ir/article_69742_32dfab0b77718908f0e578895f9312c1.pdf
dx.doi.org/10.22081/rt.2021.69742
نگاهی به آینده جهان در پرتو قرآن و روایات
محمد مهدی
لطفی
کارشناس ارشد مهدویت، دکتری مطالعات تطبیقی ادیان
author
text
article
2021
per
از دیرباز آینده و شناخت نسبت به آن، مورد توجه بوده است و انسان کوشیده است از راههای گوناگون نسبت به آینده خود اطلاعی به دست آورد. آیندهنگرى انسان را وا میدارد تا به دنبال به دست آوردن خبری از آینده جهان و سرنوشت خود باشد. به راستی آینده جامعه انسانی چگونه خواهد بود؟ آیا جهان به سوی آیندهای روشن حرکت میکند یا باید منتظر دنیایی تیره و تاریک باشیم؟ در دهه 1960 برای شناخت و ترسیم آینده و نیز پاسخ به سؤالاتی که درباره آن وجود دارد، دانشی به نام آیندهپژوهی به وجود آمد که به سرعت در عرصههای مختلف وارد شد و تأثیرات قابل توجهی در رویکردهای گوناگون جوامع از خود بر جای گذاشت. از جمله اندیشمندان جوامع، ادیان و مکاتب فکری مختلف، با رویکردها و شیوههای متفاوت در رابطه با فرجام و آینده جهان، نظریههایی را مطرح کردند و بر اساس باورها و آموزههای خود، به ترسیم و تفسیر آینده همت گماشتند. اندیشمندان اسلامی و بهویژه شیعی نیز کوشیدند با استفاده از آیات و روایات، به ترسیم آرمانشهر موعود بپردازند. قرآن و به تبع آن روایات اسلامی با اشاره به زوایای گوناگون زندگی بشر، نگاهی دقیق و عمیق به آینده جهان و انسان دارند. اسلام، آیندهای روشن و سرشار از کامیابی و بهروزی را برای بشریت به تصویر کشیده و با مژده ظهور آخرین ذخیره الهی(عج) که بر اساس اراده حتمی خالق قادر حکیم صورت خواهد گرفت، نور امید را در قلب و جان باورمندان روشن کرده است. این بشارت، پویایی جامعه دینی را به دنبال خواهد داشت و آنان را در مسیر ایجاد تمدن نوین اسلامی و آمادگی برای طلوع خورشید ولایت عظمی(عج) قرار خواهد داد. در این مقاله برخی از مسائل مطرح شده در آیات و روایات نسبت به آینده جهان بیان میشود.
فصلنامه ره توشه
معاونت فرهنگی و تبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم
2821-2797
2
v.
شماره 5 رمضان
no.
2021
259
267
https://rahtoosheh.dte.ir/article_71515_597d385cee852329ee69479c3470fb82.pdf
dx.doi.org/10.22081/rt.2021.60380.1063
اهمیت انتخاب نام نیک برای فرزندان
حسنیه
صالحان
دانشآموخته جامعةالزهرا(س) و کارشناس روانشناسی
author
text
article
2021
per
بشر همواره کوشیده است با همنوع خود ارتباط داشته باشد و برای این کار از قدرت تکلم و بیان بهره برده است. از این رو برای آنکه بتواند مقصود خویش را بهتر به مخاطب برساند، از شیوهای به نام «نامگذاری» بهره برده و برای هر شیء یا فردی نامی را انتخاب کرده است. نام، واژهای است که برای شناسایی اشیاء و افراد مورد استفاده قرار میگیرد. یکی از حساسترین و هیجانانگیزترین لحظات برای پدر و مادر، انتخاب نام فرزند است که اولین، مهمترین و ماندگارترین هدیهای است که در ابتدای تولد، از جانب والدین به او اهدا میشود و نقشی اساسی در آینده فرزندان ایفا میکند. اسلام انتخاب نام نیکو را از مهمترین حقوق فرزندان بر والدین بر شمرده است. هر چند انتخاب نام نیکو علت تامه تربیت نیکو نیست، اما انتخاب نامی زیبا و با معنا، به حفظ کرامت فرزندان در جامعه کمک خواهد کرد.
فصلنامه ره توشه
معاونت فرهنگی و تبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم
2821-2797
2
v.
شماره 5 رمضان
no.
2021
269
275
https://rahtoosheh.dte.ir/article_71514_52f03f4c4e8b29fd8e6a28d5322767bc.pdf
dx.doi.org/10.22081/rt.2021.60367.1062
آسیبشناسی هواداران شخصیتها در مسأله حق و باطل
محمد
علینی
دانشآموخته حوزه علمیه قم و دانشجوی دکتری دینپژوهی
author
text
article
2021
per
پیروی از حق و حقطلبی در آموزههای دینی همواره مورد تأکید قرار گرفته و از شخصیتگرایی و فردمحوری نهی شده است. با این حال در طول تاریخ نمونههای فراوانی از شخصیتگرایی وجود دارد که پیامدهای ناگواری را به همراه داشته است. در بررسی علل و عواملی که موجب شده شخصیتگرایی و فردمحوری به جای حقگرایی و حقطلبی مطرح شود، به دو دسته از آسیبها میتوان اشاره کرد. برخی آسیبها متعلق به شخصیت است. این دسته از آسیبها که موجب فساد و تخریب شخصیت میشود، یا ناشی از منفعتطلبی و یا برای دور کردن ضررهای دنیوی و مادی از خود است. چنین کارهایی موجب غرور و تکبر در وجود شخصیت میشود و او را از درون فاسد میکند. دسته دیگر از آسیبهایی که موجب جایگزینی فردمحوری و شخصیتمحوری به جای حقمحوری میشود، مربوط به هواداران و طرفداران شخصیتهاست. آسیبهای متعددی شامل طرفداران و هواداران میشود که مهمترین آن عبارتند از: تملق و چاپلوسی، لجاجت و تعصب، ناآگاهی و کجاندیشی.
فصلنامه ره توشه
معاونت فرهنگی و تبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم
2821-2797
2
v.
شماره 5 رمضان
no.
2021
277
286
https://rahtoosheh.dte.ir/article_71517_415fbdc32c8976cc5ac51dc2b61633fe.pdf
dx.doi.org/10.22081/rt.2021.60451.1068
آثار فردی و اجتماعی زکات بر اساس آیات و روایات
عباس
کوثری
عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
author
text
article
2021
per
از مهمترین فرایض الهی، زکات است که باید سبک صحیح و شرایط و حدود واقعی آن را بهدرستی شناخت، در غیر این صورت پرداختکنندگان، از فضایل آن محروم و در فتنه مکتبهای انحرافی گرفتار خواهند شد. زکات از واجبات مالی در دین اسلام است که بر اساس آن، مسلمانان باید مقدار معینی از ۹ قلم کالا برای مصرف در زندگی فقرا و سایر امور عمومی اجتماعی بپردازند. این ۹ کالا عبارتند از: طلا، نقره، گاو، گوسفند، شتر، گندم، جو، کشمش و خرما. مقدار پرداختی هر یک از این کالاها، متفاوت بوده و در فقه تعیین شده است. زکات از جمله مهمترین واجبات است که تأکید بسیاری نیز بر آن شده است. زکات از فروع دین شمرده شده و در منابع دینی در کنار نماز و جهاد قرار گرفته و یکی از پنج ستون دین است.
فصلنامه ره توشه
معاونت فرهنگی و تبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم
2821-2797
2
v.
شماره 5 رمضان
no.
2021
287
295
https://rahtoosheh.dte.ir/article_69746_9358dbadc076efcf00300bdb41c5dd7c.pdf
dx.doi.org/10.22081/rt.2021.69746